si, mediusfidius, ad hoc bellum nihil pertineret, ad dis- 5.6.1.1
ciplinam certe militiae plurimum intererat, insuescere mili-
tem nostrum non solum parata uictoria frui, sed si etiam res
lentior sit, pati taedium et quamuis serae spei exitum exspec- 2.1
tare et si non sit aestate perfectum bellum, hiemem opperiri
nec sicut aestiuas aues statim autumno tecta ac recessum
circumspicere. obsecro uos, uenandi studium ac uoluptas 3.1
homines per niues ac pruinas in montes siluasque rapit: belli
necessitatibus eam patientiam non adhibebimus quam uel
lusus ac uoluptas elicere solet? adeone effeminata corpora 4.1
militum nostrorum esse putamus, adeo molles animos, ut
hiemem unam durare in castris, abesse ab domo non pos-
sint? ut, tamquam nauale bellum tempestatibus captandis
et obseruando tempore anni gerant, non aestus, non frigora 5
pati possint? erubescant profecto, si quis eis haec obiciat, 5.1
contendantque et animis et corporibus suis uirilem patien-
tiam inesse, et se iuxta hieme atque aestate bella gerere
posse, nec se patrocinium mollitiae inertiaeque mandasse
tribunis, et meminisse hanc ipsam potestatem non in umbra 5
nec in tectis maiores suos creasse. haec uirtute militum 6.1
uestrorum, haec Romano nomine sunt digna, non Ueios
tantum nec hoc bellum intueri quod instat, sed famam et ad
alia bella et ad ceteros populos in posterum quaerere. an 7.1
mediocre discrimen opinionis secuturum ex hac re putatis,
utrum tandem finitimi populum Romanum eum esse putent
cuius si qua urbs primum illum breuissimi temporis sustinue-
rit impetum, nihil deinde timeat, an hic sit terror nominis 8.1
nostri ut exercitum Romanum non taedium longinquae
oppugnationis, non uis hiemis ab urbe circumsessa semel
amouere possit, nec finem ullum alium belli quam uictoriam
nouerit, nec impetu potius bella quam perseuerantia gerat? 5
quae in omni quidem genere militiae, maxime tamen in 9.1
obsidendis urbibus necessaria est, quarum plerasque muni-
tionibus ac naturali situ inexpugnabiles fame sitique tempus
ipsum uincit atque expugnat,—sicut Ueios expugnabit, nisi 10.1
auxilio hostibus tribuni plebis fuerint, et Romae inuenerint
praesidia Ueientes quae nequiquam in Etruria quaerunt.
an est quicquam quod Ueientibus optatum aeque contin- 11.1
gere possit quam ut seditionibus primum urbs Romana,
deinde uelut ex contagione castra impleantur? at hercule 12.1
apud hostes tanta modestia est ut non obsidionis taedio, non
denique regni, quicquam apud eos nouatum sit, non negata
auxilia ab Etruscis inritauerint animos; morietur enim ex- 13.1
templo quicumque erit seditionis auctor, nec cuiquam dicere
ea licebit quae apud uos impune dicuntur. fustuarium 14.1
meretur, qui signa relinquit aut praesidio decedit: auctores
signa relinquendi et deserendi castra non uni aut alteri
militi sed uniuersis exercitibus palam in contione audiuntur;
adeo, quidquid tribunus plebi loquitur, etsi prodendae 15.1
patriae dissoluendae rei publicae est, adsuestis, Quirites,
audire et dulcedine potestatis eius capti quaelibet sub ea
scelera latere sinitis. reliquum est ut quae hic uociferan- 16.1
tur, eadem in castris et apud milites agant et exercitus cor-
rumpant ducibusque parere non patiantur, quoniam ea 17.1
demum Romae libertas est, non senatum, non magistratus,
non leges, non mores maiorum, non instituta patrum, non
disciplinam uereri militiae.'