Roma interim crescit Albae ruinis. duplicatur ciuium 1.30.1.1
numerus; Caelius additur urbi mons, et quo frequentius
habitaretur eam sedem Tullus regiae capit ibique habitauit.
principes Albanorum in patres ut ea quoque pars rei publi- 2.1
cae cresceret legit, Iulios, Seruilios, Quinctios, Geganios, Cu-
riatios, Cloelios; templumque ordini ab se aucto curiam fecit
quae Hostilia usque ad patrum nostrorum aetatem appellata
est. et ut omnium ordinum uiribus aliquid ex nouo populo 3.1
adiceretur equitum decem turmas ex Albanis legit, legiones
et ueteres eodem supplemento expleuit et nouas scripsit.
hac fiducia uirium Tullus Sabinis bellum indicit, genti ea 4.1
tempestate secundum Etruscos opulentissimae uiris armisque.
utrimque iniuriae factae ac res nequiquam erant repetitae.
Tullus ad Feroniae fanum mercatu frequenti negotiatores 5.1
Romanos comprehensos querebatur, Sabini suos prius in
lucum confugisse ac Romae retentos. hae causae belli
ferebantur. Sabini haud parum memores et suarum uirium 6.1
partem Romae ab Tatio locatam et Romanam rem nuper
etiam adiectione populi Albani auctam, circumspicere et
ipsi externa auxilia. Etruria erat uicina, proximi Etruscorum 7.1
Ueientes. inde ob residuas bellorum iras maxime sollici-
tatis ad defectionem animis uoluntarios traxere, et apud
uagos quosdam ex inopi plebe etiam merces ualuit: publico
auxilio nullo adiuti sunt ualuitque apud Ueientes—nam de 5
ceteris minus mirum est—pacta cum Romulo indutiarum
fides. cum bellum utrimque summa ope pararent uertique 8.1
in eo res uideretur utri prius arma inferrent, occupat Tullus
in agrum Sabinum transire. pugna atrox ad siluam Malitio- 9.1
sam fuit, ubi et peditum quidem robore, ceterum equitatu
aucto nuper plurimum Romana acies ualuit. ab equitibus 10.1
repente inuectis turbati ordines sunt Sabinorum, nec pugna
deinde illis constare nec fuga explicari sine magna caede
potuit.