'Ardeates' inquit, 'ueteres amici, 5.44.1.1
noui etiam ciues mei, quando et uestrum beneficium ita
tulit et fortuna hoc eguit mea, nemo uestrum condicionis
meae oblitum me huc processisse putet; sed res ac pericu-
lum commune cogit quod quisque possit in re trepida prae- 5
sidii in medium conferre. et quando ego uobis pro tantis 2.1
uestris in me meritis gratiam referam, si nunc cessauero?
aut ubi usus erit mei uobis, si in bello non fuerit? hac
arte in patria steti et inuictus bello, in pace ab ingratis ciui-
bus pulsus sum. uobis autem, Ardeates, fortuna oblata est 3.1
et pro tantis populi Romani pristinis beneficiis quanta ipsi
meministis—nec enim exprobranda ea apud memores sunt
—gratiae referendae et huic urbi decus ingens belli ex hoste
communi pariendi. qui effuso agmine aduentant gens est 4.1
cui natura corpora animosque magna magis quam firma
dederit; eo in certamen omne plus terroris quam uirium
ferunt. argumento sit clades Romana. patentem cepere 5.1
urbem: ex arce Capitolioque iis exigua resistitur manu:
iam obsidionis taedio uicti abscedunt uagique per agros
palantur. cibo uinoque raptim hausto repleti, ubi nox 6.1
adpetit, prope riuos aquarum sine munimento, sine stationi-
bus ac custodiis passim ferarum ritu sternuntur, nunc ab
secundis rebus magis etiam solito incauti. si uobis in animo 7.1
est tueri moenia uestra nec pati haec omnia Galliam fieri,
prima uigilia capite arma frequentes, me sequimini ad cae-
dem, non ad pugnam. nisi uinctos somno uelut pecudes
trucidandos tradidero, non recuso eundem Ardeae rerum 5
mearum exitum quem Romae habui'.