cum in ea parte in qua caput rei Romanae Camillus erat 6.3.1.1
ea fortuna esset, aliam in partem terror ingens ingruerat:
Etruria prope omnis armata Sutrium, socios populi Romani, 2.1
obsidebat; quorum legati opem rebus adfectis orantes cum
senatum adissent, decretum tulere ut dictator primo quoque
tempore auxilium Sutrinis ferret. cuius spei moram cum 3.1
pati fortuna obsessorum non potuisset confectaque paucitas
oppidanorum opere, uigiliis, uolneribus, quae semper eosdem
urgebant, per pactionem urbe hostibus tradita inermis cum
singulis emissa uestimentis miserabili agmine penates relin- 5
queret, eo forte tempore Camillus cum exercitu Romano 4.1
interuenit. cui cum se maesta turba ad pedes prouoluisset
principumque orationem necessitate ultima expressam fletus
mulierum ac puerorum qui exsilii comites trahebantur exce-
pisset, parcere lamentis Sutrinos iussit: Etruscis se luctum 5
lacrimasque ferre. sarcinas inde deponi Sutrinosque ibi 5.1
considere modico praesidio relicto, arma secum militem
ferre iubet. ita expedito exercitu profectus ad Sutrium, id
quod rebatur, soluta omnia rebus, ut fit, secundis inuenit,
nullam stationem ante moenia, patentes portas, uictorem 5
uagum praedam ex hostium tectis egerentem. iterum igitur 6.1
eodem die Sutrium capitur; uictores Etrusci passim truci-
dantur ab nouo hoste, neque se conglobandi coeundique in
unum aut arma capiundi datur spatium. cum pro se 7.1
quisque tenderent ad portas, si qua forte se in agros eicere
possent, clausas—id enim primum dictator imperauerat—
portas inueniunt. inde alii arma capere, alii, quos forte 8.1
armatos tumultus occupauerat, conuocare suos ut proelium
inirent; quod accensum ab desperatione hostium fuisset, ni
praecones per urbem dimissi poni arma et parci inermi
iussissent nec praeter armatos quemquam uiolari. tum 9.1
etiam quibus animi in spe ultima obstinati ad decertandum
fuerant, postquam data spes uitae est, iactare passim arma
inermesque, quod tutius fortuna fecerat, se hosti offerre.
magna multitudo in custodias diuisa; oppidum ante noctem 10.1
redditum Sutrinis inuiolatum integrumque ab omni clade
belli, quia non ui captum sed traditum per condiciones fuerat.