summotis deinde legatis, cum consultus senatus esset, 7.31.1.1
etsi magnae parti urbs maxima opulentissimaque Italiae,
uberrimus ager marique propinquus ad uarietates annonae
horreum populi Romani fore uidebatur, tamen tanta utilitate
fides antiquior fuit responditque ita ex auctoritate senatus 5
consul. 'auxilio uos, Campani, dignos censet senatus; 2.1
sed ita uobiscum amicitiam institui par est, ne qua uetustior
amicitia ac societas uioletur. Samnites nobiscum foedere
iuncti sunt; itaque arma, deos prius quam homines uiola-
tura, aduersus Samnites uobis negamus; legatos, sicut fas 5
iusque est, ad socios atque amicos precatum mittemus, ne
qua uobis uis fiat.' ad ea princeps legationis—sic enim 3.1
domo mandatum attulerant—'quando quidem' inquit, 'nos-
tra tueri aduersus uim atque iniuria iusta ui non uoltis,
uestra certe defendetis; itaque populum Campanum urbem- 4.1
que Capuam, agros, delubra deum, diuina humanaque omnia
in uestram, patres conscripti, populique Romani dicionem
dedimus, quidquid deinde patiemur dediticii uestri pas-
suri'. 5
sub haec dicta omnes, manus ad consules tendentes, pleni 5.1
lacrimarum in uestibulo curiae procubuerunt. commoti 6.1
patres uice fortunarum humanarum, si ille praepotens opibus
populus, luxuria superbiaque clarus, a quo paulo ante auxi-
lium finitimi petissent, adeo infractos gereret animos, ut se
ipse suaque omnia potestatis alienae faceret. tum iam fides 7.1
agi uisa deditos non prodi; nec facturum aequa Samnitium
populum censebant, si agrum urbemque per deditionem
factam populi Romani oppugnarent. legatos itaque ex- 8.1
templo mitti ad Samnites placuit. data mandata, ut pre-
ces Campanorum, responsum senatus amicitiae Samnitium
memor, deditionem postremo factam Samnitibus exponerent;
peterent pro societate amicitiaque, ut dediticiis suis parcerent 9.1
neque in eum agrum qui populi Romani factus esset hos-
tilia arma inferrent; si leniter agendo parum proficerent, 10.1
denuntiarent Samnitibus populi Romani senatusque uerbis,
ut Capua urbe Campanoque agro abstinerent. haec legatis 11.1
agentibus in concilio Samnitium adeo est ferociter respon-
sum, ut non solum gesturos se esse dicerent id bellum sed
magistratus eorum e curia egressi stantibus legatis praefectos
cohortium uocarent iisque clara uoce imperarent ut prae- 12.1
datum in agrum Campanum extemplo proficiscerentur.