omnes transierunt; uadentemque per intermissa 7.36.1.1
custodiis loca Decium secuti sunt. iam euaserant media 2.1
castra, cum superscandens uigilum strata somno corpora
miles offenso scuto praebuit sonitum; quo excitatus uigil
cum proximum mouisset erectique alios concitarent, ignari
ciues an hostes essent, praesidium erumperet an consul castra 5
cepisset, Decius, quoniam non fallerent, clamorem tollere 3.1
iussis militibus torpidos somno insuper pauore exanimat,
quo praepediti nec arma impigre capere nec obsistere nec
insequi poterant. inter trepidationem tumultumque Sam- 4.1
nitium praesidium Romanum obuiis custodibus caesis ad
castra consulis peruadit.
aliquantum supererat noctis iamque in tuto uidebantur 5.1
esse, cum Decius 'macte uirtute' inquit, 'milites Romani,
este; uestrum iter ac reditum omnia saecula laudibus ferent;
sed ad conspiciendam tantam uirtutem luce ac die opus est, 6.1
nec uos digni estis quos cum tanta gloria in castra reduces
silentium ac nox tegat; hic lucem quieti opperiamur.' dic- 7.1
tis obtemperatum; atque ubi primum inluxit, praemisso
nuntio ad consulem castra ingenti gaudio concitantur; et
tessera data incolumes reuerti, qui sua corpora pro salute
omnium haud dubio periculo obiecissent, pro se quisque 5
obuiam effusi laudant, gratulantur, singulos uniuersos serua-
tores suos uocant, dis laudes gratesque agunt, Decium in
caelum ferunt. hic Deci castrensis triumphus fuit ince- 8.1
dentis per media castra cum armato praesidio coniectis in
eum omnium oculis et omni honore tribunum consuli
aequantibus. ubi ad praetorium uentum est, consul classico 9.1
ad contionem conuocat orsusque meritas Deci laudes inter-
fante ipso Decio distulit contionem; qui auctor omnia 10.1
posthabendi dum occasio in manibus esset, perpulit consu-
lem ut hostes et nocturno pauore attonitos et circa collem
castellatim dissipatos adgrederetur: credere etiam aliquos ad
se sequendum emissos per saltum uagari. iussae legiones 11.1
arma capere egressaeque castris, cum per exploratores notior
iam saltus esset, uia patentiore ad hostem ducuntur; quem 12.1
incautum improuiso adortae, cum palati passim Samnitium
milites, plerique inermes, nec coire in unum nec arma capere
nec recipere intra uallum se possent, pauentem primum intra
castra compellunt, deinde castra ipsa turbatis stationibus 5
capiunt. perfertur circa collem clamor fugatque ex suis 13.1
quemque praesidiis. ita magna pars absenti hosti cessit:
quos intra uallum egerat pauor—fuere autem ad triginta
milia—omnes caesi: castra direpta.