ita rebus gestis consul aduocata contione P. Deci non 7.37.1.1
coeptas solum ante sed cumulatas noua uirtute laudes
peragit et praeter militaria alia dona aurea corona eum et
centum bubus eximioque uno albo opimo auratis cornibus
donat. milites, qui in praesidio simul fuerant, duplici 2.1
frumento in perpetuum, in praesentia priuis bubus binisque
tunicis donati. secundum consulis donationem legiones
gramineam coronam obsidialem, clamore donum appro-
bantes, Decio imponunt; altera corona, eiusdem honoris 5
index, a praesidio suo imposita est. his decoratus insigni- 3.1
bus bouem eximium Marti immolauit, centum boues militi-
bus dono dedit qui secum in expeditione fuerant. iisdem
militibus legiones libras farris et sextarios uini contulerunt;
omniaque ea ingenti alacritate per clamorem militarem, 5
indicem omnium adsensus, gerebantur.
tertia pugna ad Suessulam commissa est; quia fugatus 4.1
a M. Ualerio Samnitium exercitus, omni robore iuuentutis
domo accito, certamine ultimo fortunam experiri statuit. ab 5.1
Suessula nuntii trepidi Capuam, inde equites citati ad
Ualerium consulem opem oratum ueniunt. confestim signa 6.1
mota relictisque impedimentis castrorum cum ualido prae-
sidio raptim agitur agmen; nec procul ab hoste locum per-
exiguum, ut quibus praeter equos ceterorum iumentorum
calonumque turba abesset, castris cepit. Samnitium exercitus, 7.1
uelut haud ulla mora pugnae futura esset, aciem instruit;
deinde, postquam nemo obuius ibat, infestis signis ad castra
hostium succedit. ibi ut militem in uallo uidit missique ab 8.1
omni parte exploratum quam in exiguum orbem contracta cas-
tra essent—paucitatem inde hostium colligentes—rettulerunt,
fremere omnis acies complendas esse fossas scindendumque 9.1
uallum et in castra inrumpendum; transactumque ea temeri-
tate bellum foret, ni duces continuissent impetum militum.
ceterum, quia multitudo sua commeatibus grauis et prius 10.1
sedendo ad Suessulam et tum certaminis mora haud procul
ab rerum omnium inopia esset, placuit, dum inclusus paueret
hostis, frumentatum per agros militem duci: interim quieto 11.1
Romano, qui expeditus quantum umeris inter arma geri
posset frumenti secum attulisset, defutura omnia.
consul palatos per agros cum uidisset hostes, stationes 12.1
infrequentes relictas, paucis milites adhortatus ad castra
oppugnanda ducit. quae cum primo clamore atque impetu 13.1
cepisset, pluribus hostium in tentoriis suis quam in portis
ualloque caesis signa captiua in unum locum conferri iussit;
relictisque duabus legionibus custodiae et praesidii causa,
graui edicto monitis ut, donec ipse reuertisset, praeda 5
abstinerent, profectus agmine instructo, cum praemissus 14.1
eques uelut indagine dissipatos Samnites ageret, caedem
ingentem fecit. nam neque quo signo coirent inter se 15.1
neque utrum castra peterent an longiorem intenderent
fugam, territis constare poterat; tantumque fugae ac formidi- 16.1
nis fuit, ut ad quadraginta milia scutorum—nequaquam tot
caesis—et signa militaria cum iis quae in castris capta erant
ad centum septuaginta ad consulem deferrentur. tum in 17.1
castra hostium reditum ibique omnis praeda militi data.