| procedente deinde certamine cum aliis partibus multitudo | 8.10.1.1 |
| superaret Latinorum, Manlius consul audito euentu collegae, | |
| cum, ut ius fasque erat, lacrimis non minus quam laudibus | |
| debitis prosecutus tam memorabilem mortem esset, paulisper | 2.1 |
| addubitauit an consurgendi iam triariis tempus esset; deinde | |
| melius ratus integros eos ad ultimum discrimen seruari, | |
| accensos ab nouissima acie ante signa procedere iubet. | |
| qui ubi subiere, extemplo Latini, tamquam idem aduersarii | 3.1 |
| fecissent, triarios suos excitauerunt; qui aliquamdiu pugna | |
| atroci cum et semet ipsi fatigassent et hastas aut praefregis- | |
| sent aut hebetassent, pellerent [ui] tamen hostem, debella- | |
| tum iam rati peruentumque ad extremam aciem, tum consul | 5 |
| triariis 'consurgite nunc' inquit, 'integri aduersus fessos, | 4.1 |
| memores patriae parentumque et coniugum ac liberorum, | |
| memores consulis pro uestra uictoria morte occubantis'. | |
| ubi triarii consurrexerunt integri refulgentibus armis, noua | 5.1 |
| ex improuiso exorta acies, receptis in interualla ordinum | |
| antepilanis, clamore sublato principia Latinorum perturbant | 6.1 |
| hastisque ora fodientes primo robore uirorum caeso per alios | |
| manipulos uelut inermes prope intacti euasere tantaque | |
| caede perrupere cuneos ut uix quartam partem relinquerent | |
| hostium. Samnites quoque sub radicibus montis procul | 7.1 |
| instructi praebuere terrorem Latinis. | |
| ceterum inter omnes ciues sociosque praecipua laus eius | |
| belli penes consules fuit, quorum alter omnes minas pericu- | |
| laque ab deis superis inferisque in se unum uertit, alter ea | 8.1 |
| uirtute eoque consilio in proelio fuit ut facile conuenerit | |
| inter Romanos Latinosque, qui eius pugnae memoriam | |
| posteris tradiderunt, utrius partis T. Manlius dux fuisset, | |
| eius futuram haud dubie fuisse uictoriam. Latini ex fuga | 9.1 |
| se Minturnas contulerunt. castra secundum proelium capta | |
| multique mortales ibi uiui oppressi, maxime Campani. | |
| Decii corpus ne eo die inueniretur, nox quaerentes oppressit; | 10.1 |
| postero die inuentum inter maximum hostium stragem, | |
| coopertum telis, funusque ei par morti celebrante collega | |
| factum est. | |
| illud adiciendum uidetur licere consuli dictatorique et | 11.1 |
| praetori, cum legiones hostium deuoueat, non utique se sed | |
| quem uelit ex legione Romana scripta ciuem deuouere; si is | 12.1 |
| homo qui deuotus est moritur, probe factum uideri; ni | |
| moritur, tum signum septem pedes altum aut maius in | |
| terram defodi et piaculum [hostia] caedi; ubi illud signum | |
| defossum erit, eo magistratum Romanum escendere fas non | 5 |
| esse. sin autem sese deuouere uolet, sicuti Decius deuouit, | 13.1 |
| ni moritur, neque suum neque publicum diuinum pure | |
| faciet, siue hostia siue quo alio uolet. qui sese deuouerit, | |
| Uolcano arma siue cui alii diuo uouere uolet ius est. telo, | 14.1 |
| super quod stans consul precatus est, hostem potiri fas non | |
| est; si potiatur, Marti suouetaurilibus piaculum fieri. |