equitum acies qualis quae esse instructissima potest 8.39.1.1
inuecta in dissipatos impeditosque hostes caede omnia
replet. inter sarcinas omissas repente, obiacentes pedibus 2.1
fugientium consternatorumque equorum, neque pugnae
neque fugae satis potentes caeduntur. tum deleto prope 3.1
equitatu hostium M. Fabius circumductis paululum alis ab
tergo pedestrem aciem adoritur. clamor inde nouus acci- 4.1
dens et Samnitium terruit animos et dictator, ubi respec-
tantes hostium antesignanos turbataque signa et fluctuantem
aciem uidit, tum appellare, tum adhortari milites, tribunos
principesque ordinum nominatim ad iterandam secum pug- 5
nam uocare. nouato clamore signa inferuntur, et quidquid 5.1
progrediebantur magis magisque turbatos hostes cernebant.
eques ipse iam primis erat in conspectu et Cornelius
respiciens ad manipulos militum, quod manu, quod uoce 6.1
poterat, monstrabat uexilla se suorum parmasque cernere
equitum. quod ubi auditum simul uisumque est, adeo 7.1
repente laboris per diem paene totum tolerati uolnerumque
obliti sunt, ut haud secus quam si tum integri e castris
signum pugnae accepissent concitauerint se in hostem. nec 8.1
ultra Samnis tolerare terrorem equitum peditumque uim
potuit; partim in medio caesi, partim in fugam dissipati sunt.
pedes restantes ac circumuentos cecidit: ab equite fugien- 9.1
tium strages est facta, inter quos et ipse imperator cecidit.
hoc demum proelium Samnitium res ita infregit, ut om- 10.1
nibus conciliis fremerent minime id quidem mirum esse, si
impio bello et contra foedus suscepto, infestioribus merito
deis quam hominibus nihil prospere agerent: expiandum id 11.1
bellum magna mercede luendumque esse; id referre tantum
utrum supplicia noxio paucorum an omnium innoxio prae-
beant sanguine; audebantque iam quidam nominare auctores
armorum. unum maxime nomen per consensum claman- 12.1
tium Brutuli Papi exaudiebatur; uir nobilis potensque erat,
haud dubie proximarum indutiarum ruptor. de eo coacti
referre praetores decretum fecerunt ut Brutulus Papius 13.1
Romanis dederetur et cum eo praeda omnis Romana captiui-
que ut Romam mitterentur quaeque res per fetiales ex
foedere repetitae essent secundum ius fasque restituerentur.
fetiales Romam, ut censuerunt, missi et corpus Brutuli 14.1
exanime; ipse morte uoluntaria ignominiae se ac supplicio
subtraxit. placuit cum corpore bona quoque eius dedi. 15.1
nihil tamen earum rerum praeter captiuos ac si qua cognita
ex praeda sunt acceptum est; ceterarum rerum inrita fuit
deditio. dictator ex senatus consulto triumphauit.