sequitur hunc annum nobilis clade Romana Caudina pax
|
9.1.1.1
|
T. Ueturio Caluino Sp. Postumio consulibus. Samnites eo
|
2.1
|
anno imperatorem C. Pontium Herenni filium habuerunt,
|
|
patre longe prudentissimo natum, primum ipsum bellatorem
|
|
ducemque. is, ubi legati qui ad dedendas res missi erant
|
3.1
|
pace infecta redierunt, 'ne nihil actum' inquit 'hac legatione
|
|
censeatis, expiatum est quidquid ex foedere rupto irarum in
|
|
nos caelestium fuit. satis scio, quibuscumque dis cordi fuit
|
4.1
|
subigi nos ad necessitatem dedendi res quae ab nobis ex
|
|
foedere repetitae fuerant, iis non fuisse cordi tam superbe ab
|
|
Romanis foederis expiationem spretam. quid enim ultra
|
5.1
|
fieri ad placandos deos mitigandosque homines potuit quam
|
|
quod nos fecimus? res hostium in praeda captas, quae
|
|
belli iure nostrae uidebantur, remisimus; auctores belli,
|
6.1
|
quia uiuos non potuimus, perfunctos iam fato dedidimus;
|
|
bona eorum, ne quid ex contagione noxae remaneret penes
|
|
nos, Romam portauimus. quid ultra tibi, Romane, quid
|
7.1
|
foederi, quid dis arbitris foederis debeo? quem tibi tuarum
|
|
irarum, quem meorum suppliciorum iudicem feram? nemi-
|
|
nem, neque populum neque priuatum, fugio. quod si nihil
|
8.1
|
cum potentiore iuris humani relinquitur inopi, at ego ad
|
|
deos uindices intolerandae superbiae confugiam et precabor,
|
|
ut iras suas uertant in eos quibus non suae redditae res, non
|
9.1
|
alienae accumulatae satis sint; quorum saeuitiam non mors
|
|
noxiorum, non deditio exanimatorum corporum, non bona
|
|
sequentia domini deditionem exsatient, [placari nequeant]
|
|
nisi hauriendum sanguinem laniandaque uiscera nostra
|
5
|
praebuerimus. iustum est bellum, Samnites, quibus neces-
|
10.1
|
sarium, et pia arma, quibus nulla nisi in armis relinquitur
|
|
spes. proinde, cum rerum humanarum maximum momentum
|
11.1
|
sit quam propitiis rem, quam aduersis agant dis, pro certo
|
|
habete priora bella aduersus deos magis quam homines
|
|
gessisse, hoc quod instat ducibus ipsis dis gesturos.'
|
|