querentes magis 9.3.1.1
quam consultantes nox oppressit, cum pro ingenio quisque
fremerent, [alius] 'per obices uiarum,' alius, 'per aduersa
montium, per siluas, qua ferri arma poterunt, eamus; modo 2.1
ad hostem peruenire liceat quem per annos iam prope tri-
ginta uincimus: omnia aequa et plana erunt Romano in
perfidum Samnitem pugnanti'; alius: 'quo aut qua eamus? 3.1
num montes moliri sede sua paramus? dum haec immine-
bunt iuga, qua tu ad hostem uenies? armati, inermes, fortes,
ignaui, pariter omnes capti atque uicti sumus; ne ferrum
quidem ad bene moriendum oblaturus est hostis; sedens 5
bellum conficiet.' his in uicem sermonibus qua cibi qua 4.1
quietis immemor nox traducta est.
ne Samnitibus quidem consilium in tam laetis suppetebat
rebus; itaque uniuersi Herennium Pontium, patrem impera-
toris, per litteras consulendum censent. iam is grauis annis 5.1
non militaribus solum sed ciuilibus quoque abscesserat
muneribus; in corpore tamen adfecto uigebat uis animi
consiliique. is ubi accepit ad Furculas Caudinas inter 6.1
duos saltus clausos esse exercitus Romanos, consultus ab
nuntio filii censuit omnes inde quam primum inuiolatos
dimittendos. quae ubi spreta sententia est iterumque eodem 7.1
remeante nuntio consulebatur, censuit ad unum omnes
interficiendos. quae ubi tam discordia inter se uelut ex 8.1
ancipiti oraculo responsa data sunt, quamquam filius ipse in
primis iam animum quoque patris consenuisse in adfecto
corpore rebatur, tamen consensu omnium uictus est ut ipsum
in consilium acciret. nec grauatus senex plaustro in castra 9.1
dicitur aduectus uocatusque in consilium ita ferme locutus
esse, ut nihil sententiae suae mutaret, causas tantum adiceret:
priore se consilio, quod optimum duceret, cum potentissimo 10.1
populo per ingens beneficium perpetuam firmare pacem
amicitiamque; altero consilio in multas aetates, quibus
amissis duobus exercitibus haud facile receptura uires Ro-
mana res esset, bellum differre; tertium nullum consilium 5
esse. cum filius aliique principes percontando exsequeren- 11.1
tur, quid si media uia consilii caperetur, ut et dimitterentur
incolumes et leges iis iure belli uictis imponerentur, 'ista 12.1
quidem sententia' inquit 'ea est, quae neque amicos parat
nec inimicos tollit. seruate modo quos ignominia inrita-
ueritis; ea est Romana gens, quae uicta quiescere nesciat.
uiuet semper in pectoribus illorum quidquid istuc praesens 13.1
necessitas inusserit neque eos ante multiplices poenas expe-
titas a uobis quiescere sinet.' neutra sententia accepta
Herennius domum e castris est auectus.