et loquimur de Alexandro nondum merso secundis rebus, 9.18.1.1
quarum nemo intolerantior fuit. qui si ex habitu nouae 2.1
fortunae nouique, ut ita dicam, ingenii quod sibi uictor
induerat spectetur, Dareo magis similis quam Alexandro in 3.1
Italiam uenisset et exercitum Macedoniae oblitum degene-
rantemque iam in Persarum mores adduxisset. referre in 4.1
tanto rege piget superbam mutationem uestis et desideratas
humi iacentium adulationes, etiam uictis Macedonibus graues
nedum uictoribus, et foeda supplicia et inter uinum et epulas
caedes amicorum et uanitatem ementiendae stirpis. quid si 5.1
uini amor in dies fieret acrior? quid si trux ac praeferuida
ira?—nec quicquam dubium inter scriptores refero—nullane
haec damna imperatoriis uirtutibus ducimus? id uero peri- 6.1
culum erat, quod leuissimi ex Graecis qui Parthorum quoque
contra nomen Romanum gloriae fauent dictitare solent, ne
maiestatem nominis Alexandri, quem ne fama quidem illis
notum arbitror fuisse, sustinere non potuerit populus Roma- 5
nus; et aduersus quem Athenis, in ciuitate fracta Macedonum 7.1
armis, cernente tum maxime prope fumantes Thebarum
ruinas, contionari libere ausi sunt homines, id quod ex
monumentis orationum patet, aduersus eum nemo ex tot
proceribus Romanis uocem liberam missurus fuerit. 5
quantalibet magnitudo hominis concipiatur animo; unius 8.1
tamen ea magnitudo hominis erit collecta paulo plus decem
annorum felicitate; quam qui eo extollunt quod populus 9.1
Romanus etsi nullo bello multis tamen proeliis uictus sit,
Alexandro nullius pugnae non secunda fortuna fuerit, non
intellegunt se hominis res gestas, et eius iuuenis, cum populi
iam octingentesimum bellantis annum rebus conferre. mi- 10.1
remur si, cum ex hac parte saecula plura numerentur
quam ex illa anni, plus in tam longo spatio quam in aetate
tredecim annorum fortuna uariauerit? quin tu homines 11.1
cum homine, [et] duces cum duce, fortunam cum fortuna
confers? quot Romanos duces nominem quibus nun- 12.1
quam aduersa fortuna pugnae fuit? paginas in annalibus
magistratuumque fastis percurrere licet consulum dicta-
torumque quorum nec uirtutis nec fortunae ullo die popu-
lum Romanum paenituit. et quo sint mirabiliores quam 13.1
Alexander aut quisquam rex, denos uicenosque dies quidam
dictaturam, nemo plus quam annum consulatum gessit; ab 14.1
tribunis plebis dilectus impediti sunt; post tempus ad bella
ierunt, ante tempus comitiorum causa reuocati sunt; in ipso 15.1
conatu rerum circumegit se annus; collegae nunc temeritas,
nunc prauitas impedimento aut damno fuit; male gestis
rebus alterius successum est; tironem aut mala disciplina
institutum exercitum acceperunt. at hercule reges non 16.1
liberi solum impedimentis omnibus sed domini rerum tem-
porumque trahunt consiliis cuncta, non sequuntur. inuictus 17.1
ergo Alexander cum inuictis ducibus bella gessisset et eadem
fortunae pignora in discrimen detulisset; immo etiam eo plus 18.1
periculi subisset quod Macedones unum Alexandrum habuis-
sent, multis casibus non solum obnoxium sed etiam offeren-
tem se, Romani multi fuissent Alexandro uel gloria uel rerum 19.1
magnitudine pares, quorum suo quisque fato sine publico
discrimine uiueret morereturque.