| proelium commissum atrox, ceterum longe disparibus ani- | 10.41.1.1 |
| mis. Romanos ira, spes, ardor certaminis auidos hostium san- | |
| guinis in proelium rapit; Samnitium magnam partem neces- | |
| sitas ac religio inuitos magis resistere quam inferre pugnam | |
| cogit; nec sustinuissent primum clamorem atque impetum | 2.1 |
| Romanorum, per aliquot iam annos uinci adsueti, ni potentior | |
| alius metus insidens pectoribus a fuga retineret. quippe in | 3.1 |
| oculis erat omnis ille occulti paratus sacri et armati sacer- | |
| dotes et promiscua hominum pecudumque strages et | |
| respersae fando nefandoque sanguine arae et dira exsecra- | |
| tio ac furiale carmen, detestandae familiae stirpique com- | 5 |
| positum; iis uinculis fugae obstricti stabant ciuem magis | |
| quam hostem timentes. instare Romanus a cornu utroque, | 4.1 |
| a media acie et caedere deorum hominumque attonitos | |
| metu; repugnatur segniter, ut ab iis quos timor moraretur | |
| a fuga. | |
| iam prope ad signa caedes peruenerat, cum ex transuerso | 5.1 |
| puluis uelut ingentis agminis incessu motus apparuit; Sp. | |
| Nautius—Octauium Maecium quidam eum tradunt—dux | |
| alaribus cohortibus erat; puluerem maiorem quam pro | 6.1 |
| numero excitabant; insidentes mulis calones frondosos | |
| ramos per terram trahebant. arma signaque per turbidam | |
| lucem in primo apparebant; post altior densiorque puluis | |
| equitum speciem cogentium agmen dabat fefellitque non | 5 |
| Samnites modo sed etiam Romanos; et consul adfirmauit | 7.1 |
| errorem clamitans inter prima signa ita ut uox etiam ad | |
| hostes accideret, captum Cominium, uictorem collegam | |
| adesse; adniterentur uincere priusquam gloria alterius exer- | |
| citus foret. haec insidens equo; inde tribunis centurio- | 8.1 |
| nibusque imperat ut uiam equitibus patefaciant; ipse | |
| Trebonio Caedicioque praedixerat, ubi se cuspidem erectam | |
| quatientem uidissent, quanta maxima ui possent concitarent | |
| equites in hostem. ad nutum omnia, ut ex ante praeparato, | 9.1 |
| fiunt; panduntur inter ordines uiae; prouolat eques atque | |
| infestis cuspidibus in medium agmen hostium ruit perrum- | |
| pitque ordines quacumque impetum dedit. instant Uolum- | |
| nius et Scipio et perculsos sternunt. | 5 |
| tum, iam deorum hominumque uicta ui, funduntur lin- | 10.1 |
| teatae cohortes; pariter iurati iniuratique fugiunt nec quem- | |
| quam praeter hostes metuunt. peditum agmen quod super- | 11.1 |
| fuit pugnae in castra aut Aquiloniam compulsum est; | |
| nobilitas equitesque Bouianum perfugerunt. equites eques | |
| sequitur, peditem pedes; diuersa cornua dextrum ad castra | |
| Samnitium, laeuum ad urbem tendit. prior aliquanto Uo- | 12.1 |
| lumnius castra cepit; ad urbem Scipioni maiore resistitur | |
| ui, non quia plus animi uictis est sed melius muri quam | |
| uallum armatos arcent; inde lapidibus propulsant hostem. | |
| Scipio, nisi in primo pauore priusquam colligerentur animi | 13.1 |
| transacta res esset, lentiorem fore munitae urbis oppugna- | |
| tionem ratus, interrogat milites satin aequo animo pateren- | |
| tur ab altero cornu castra capta esse, se uictores pelli a portis | |
| urbis. reclamantibus uniuersis primus ipse scuto super caput | 14.1 |
| elato pergit ad portam; secuti alii testudine facta in urbem | |
| perrumpunt deturbatisque Samnitibus quae circa portam | |
| erant muri occupauere; penetrare in interiora urbis, quia | |
| pauci admodum erant, non audent. | 5 |