itaque, praeterquam quod admissi auditique sunt, ea 21.10.1.1
quoque uana atque inrita legatio fuit. Hanno unus ad- 2.1
uersus senatum causam foederis magno silentio propter
auctoritatem suam, non cum adsensu audientium egit, per 3.1
deos foederum arbitros ac testes obtestans ne Romanum
cum Saguntino suscitarent bellum; monuisse, praedixisse
se ne Hamilcaris progeniem ad exercitum mitterent; non
manes, non stirpem eius conquiescere uiri, nec unquam 5
donec sanguinis nominisque Barcini quisquam supersit
quietura Romana foedera. 'iuuenem flagrantem cupidine 4.1
regni uiamque unam ad id cernentem si ex bellis bella se-
rendo succinctus armis legionibusque uiuat, uelut materiam
igni praebentes, ad exercitus misistis. aluistis ergo hoc
incendium quo nunc ardetis. Saguntum uestri circum- 5.1
sedent exercitus unde arcentur foedere; mox Carthaginem
circumsedebunt Romanae legiones ducibus iisdem dis per
quos priore bello rupta foedera sunt ulti. utrum hostem 6.1
an uos an fortunam utriusque populi ignoratis? legatos
ab sociis et pro sociis uenientes bonus imperator uester in
castra non admisit; ius gentium sustulit; hi tamen, unde
ne hostium quidem legati arcentur, pulsi, ad uos uenerunt. 5
res ex foedere repetuntur; publica fraus absit: auctorem
culpae et reum criminis deposcunt. quo lenius agunt, 7.1
segnius incipiunt, eo cum coeperint uereor ne perseuerantius
saeuiant. Aegates insulas Erycemque ante oculos pro-
ponite, quae terra marique per quattuor et uiginti annos
passi sitis. nec puer hic dux erat sed pater ipse Hamilcar, 8.1
Mars alter, ut isti uolunt. sed Tarento, id est Italia, non
abstinueramus ex foedere, sicut nunc Sagunto non absti-
nemus; uicerunt ergo di hominesque et, id de quo uerbis 9.1
ambigebatur uter populus foedus rupisset, euentus belli
uelut aequus iudex, unde ius stabat, ei uictoriam dedit.
Carthagini nunc Hannibal uineas turresque admouet: 10.1
Carthaginis moenia quatit ariete. Sagunti ruinae—falsus
utinam uates sim—nostris capitibus incident, susceptum-
que cum Saguntinis bellum habendum cum Romanis est.
dedemus ergo Hannibalem? dicet aliquis. scio meam 11.1
leuem esse in eo auctoritatem propter paternas inimicitias;
sed et Hamilcarem eo perisse laetatus sum quod, si ille
uiueret, bellum iam haberemus cum Romanis, et hunc
iuuenem tamquam furiam facemque huius belli odi ac de- 5
testor; nec dedendum solum id piaculum rupti foederis, 12.1
sed si nemo deposcit, deuehendum in ultimas maris ter-
rarumque oras, ablegandum eo unde nec ad nos nomen
famaque eius accedere neque ille sollicitare quietae ciui-
tatis statum possit, ego ita censeo. legatos extemplo 13.1
Romam mittendos qui senatui satisfaciant, alios qui Han-
nibali nuntient ut exercitum ab Sagunto abducat ipsum-
que Hannibalem ex foedere Romanis dedant, tertiam le-
gationem ad res Saguntinis reddendas decerno.' 5