quocumque circumtuli oculos, plena omnia uideo ani- 21.44.1.1
morum ac roboris, ueteranum peditem, generosissimarum
gentium equites frenatos infrenatosque, uos socios fidelis- 2.1
simos fortissimosque, uos, Carthaginienses, cum ob patriam,
tum ob iram iustissimam pugnaturos. inferimus bellum 3.1
infestisque signis descendimus in Italiam, tanto audacius
fortiusque pugnaturi quam hostis, quanto maior spes, maior
est animus inferentis uim quam arcentis. accendit prae- 4.1
terea et stimulat animos dolor, iniuria, indignitas. ad sup-
plicium depoposcerunt me ducem primum, deinde uos
omnes qui Saguntum oppugnassetis; deditos ultimis crucia-
tibus adfecturi fuerunt. crudelissima ac superbissima gens 5.1
sua omnia suique arbitrii facit; cum quibus bellum, cum qui-
bus pacem habeamus, se modum imponere aequum censet.
circumscribit includitque nos terminis montium fluminum-
que, quos non excedamus, neque eos, quos statuit, terminos 5
obseruat: "ne transieris Hiberum; ne quid rei tibi sit cum 6.1
Saguntinis." ad Hiberum est Saguntum? "nusquam te
uestigio moueris." parum est quod ueterrimas prouincias 7.1
meas, Siciliam ac Sardiniam, <ademisti?> adimis etiam His-
panias et, si inde cessero, in Africam transcendes. <tran-
scendes> autem? transcendisse dico. duos consules huius
anni, unum in Africam, alterum in Hispaniam miserunt. 5
nihil usquam nobis relictum est nisi quod armis uindicari-
mus. illis timidis et ignauis esse licet, qui respectum habent, 8.1
quos sua terra, suus ager per tuta ac pacata itinera fugientes
accipient: uobis necesse est fortibus uiris esse et, omnibus
inter uictoriam mortemue certa desperatione abruptis,
aut uincere aut, si fortuna dubitabit, in proelio potius quam 5
in fuga mortem oppetere. si hoc [bene fixum] omnibus 9.1
destinatum in animo est, iterum dicam, uicistis; nullum
contemptu m<ortis incitamentum> ad uincendum homini ab
dis immortalibus acrius datum est.'