hoc statu rerum in Hispania P. Scipio in prouinciam 22.22.1.1
uenit, prorogato post consulatum imperio ab senatu missus,
cum triginta longis nauibus et octo milibus militum magno-
que commeatu aduecto. ea classis ingens agmine oneraria- 2.1
rum procul uisa cum magna laetitia ciuium sociorumque por-
tum Tarraconis ex alto tenuit. ibi milite exposito profectus 3.1
Scipio fratri se coniungit, ac deinde communi animo consilio-
que gerebant bellum. occupatis igitur Carthaginiensibus 4.1
Celtiberico bello haud cunctanter Hiberum transgrediuntur
nec ullo uiso hostes Saguntum pergunt ire, quod ibi obsides
totius Hispaniae traditos ab Hannibale fama erat modico in
arce custodiri praesidio. id unum pignus inclinatos ad 5.1
Romanam societatem omnium Hispaniae populorum animos
morabatur, ne sanguine liberum suorum culpa defectionis
lueretur. eo uinculo Hispaniam uir unus sollerti magis 6.1
quam fideli consilio exsoluit. Abelux erat Sagunti nobilis
Hispanus, fidus ante Poenis; tum, qualia plerumque sunt
barbarorum ingenia, cum fortuna mutauerat fidem. ceterum 7.1
transfugam sine magnae rei proditione uenientem ad hostes
nihil aliud quam unum uile atque infame corpus esse ratus,
id agebat ut quam maximum emolumentum nouis sociis esset.
circumspectis igitur omnibus quae fortuna potestatis eius 8.1
poterat facere, obsidibus potissimum tradendis animum
adiecit, eam unam rem maxime ratus conciliaturam Romanis
principum Hispaniae amicitiam. sed cum iniussu Bostaris 9.1
praefecti satis sciret nihil obsidum custodes facturos esse,
Bostarem ipsum arte adgreditur.
castra extra urbem in ipso litore habebat Bostar ut aditum 10.1
ea parte intercluderet Romanis. ibi eum in secretum ab-
ductum, uelut ignorantem, monet quo statu sit res: metum 11.1
continuisse ad eam diem Hispanorum animos, quia procul
Romani abessent; nunc cis Hiberum castra Romana esse,
arcem tutam perfugiumque nouas uolentibus res; itaque
quos metus non teneat beneficio et gratia deuinciendos esse. 5
miranti Bostari percontantique quodnam id subitum tantae 12.1
rei donum posset esse, 'obsides' inquit, 'in ciuitates remitte. 13.1
id et priuatim parentibus, quorum maximum nomen in
ciuitatibus est suis, et publice populis gratum erit. uolt sibi 14.1
quisque credi et habita fides ipsam plerumque obligat fidem.
ministerium restituendorum domos obsidum mihimet de-
posco ipse, ut opera quoque impensa consilium adiuuem
meum et rei suapte natura gratae quantam insuper gratiam 5
possim adiciam.' homini non ad cetera Punica ingenia 15.1
callido ut persuasit, nocte clam progressus ad hostium sta-
tiones, conuentis quibusdam auxiliaribus Hispanis et ab his
ad Scipionem perductus, quid adferret expromit et fide 16.1
accepta dataque ac loco et tempore constituto ad obsides
tradendos Saguntum redit. diem insequentem absumpsit
cum Bostare mandatis ad rem agendam accipiendis. dimis- 17.1
sus, cum se nocte iturum ut custodias hostium falleret con-
stituisset, ad compositam cum iis horam excitatis custodibus
puerorum profectus, ueluti ignarus in praeparatas sua fraude
insidias ducit. in castra Romana perducti; cetera omnia de 18.1
reddendis obsidibus, sicut cum Bostare constitutum erat, acta
per eundem ordinem quo si Carthaginiensium nomine sic
ageretur. maior aliquanto Romanorum gratia fuit in re pari 19.1
quam quanta futura Carthaginiensium fuerat. illos enim
graues [superbos] in rebus secundis expertos fortuna et timor
mitigasse uideri poterat: Romanus primo aduentu, incognitus 20.1
ante, ab re clementi liberalique initium fecerat et Abelux,
uir prudens, haud frustra uidebatur socios mutasse. itaque 21.1
ingenti consensu defectionem omnes spectare; armaque ex-
templo mota forent, ni hiemps, quae Romanos quoque et
Carthaginienses concedere in tecta coegit, interuenisset.