his sicut acta erant nuntiatis incensus Tarquinius non 2.6.1.1
dolore solum tantae ad inritum cadentis spei sed etiam odio
iraque, postquam dolo uiam obsaeptam uidit, bellum aperte
moliendum ratus circumire supplex Etruriae urbes; orare 2.1
maxime Ueientes Tarquiniensesque, ne <ex> se ortum, eius-
dem sanguinis, extorrem, egentem ex tanto modo regno cum
liberis adulescentibus ante oculos suos perire sinerent: alios
peregre in regnum Romam accitos: se regem, augentem 5
bello Romanum imperium, a proximis scelerata coniuratione
pulsum. eos inter se, quia nemo unus satis dignus regno 3.1
uisus sit, partes regni rapuisse; bona sua diripienda populo
dedisse, ne quis expers sceleris esset. patriam se regnum-
que suum repetere et persequi ingratos ciues uelle. ferrent
opem, adiuuarent; suas quoque ueteres iniurias ultum irent, 5
totiens caesas legiones, agrum ademptum. haec mouerunt 4.1
Ueientes, ac pro se quisque Romano saltem duce ignominias
demendas belloque amissa repetenda minaciter fremunt.
Tarquinienses nomen ac cognatio mouet: pulchrum uide-
batur suos Romae regnare. 5
ita duo duarum ciuitatium exercitus ad repetendum 5.1
regnum belloque persequendos Romanos secuti Tarquinium.
postquam in agrum Romanum uentum est, obuiam hosti
consules eunt. Ualerius quadrato agmine peditem ducit: 6.1
Brutus ad explorandum cum equitatu antecessit. eodem
modo primus eques hostium agminis fuit; praeerat Arruns
Tarquinius filius regis, rex ipse cum legionibus sequebatur.
Arruns ubi ex lictoribus procul consulem esse, deinde iam 7.1
propius ac certius facie quoque Brutum cognouit, inflamma-
tus ira 'ille est uir' inquit, 'qui nos extorres expulit patria.
ipse en ille nostris decoratus insignibus magnifice incedit.
di regum ultores adeste.' concitat calcaribus equum atque 8.1
in ipsum infestus consulem derigit. sensit in se iri Brutus;
decorum erat tum ipsis capessere pugnam ducibus; auide
itaque se certamini offert; adeoque infestis animis concur- 9.1
rerunt, neuter dum hostem uolneraret sui protegendi corporis
memor, ut contrario ictu per parmam uterque transfixus
duabus haerentes hastis moribundi ex equis lapsi sint.
simul et cetera equestris pugna coepit, neque ita multo post 10.1
et pedites superueniunt. ibi uaria uictoria et uelut aequo
Marte pugnatum est; dextera utrimque cornua uicere, laeua
superata. Ueientes, uinci ab Romano milite adsueti, fusi 11.1
fugatique: Tarquiniensis, nouus hostis, non stetit solum, sed
etiam ab sua parte Romanum pepulit.