Hannibal cum iam inde haud procul esset, Gaetulos cum 23.18.1.1
praefecto nomine Isalca praemittit ac primo, si fiat conloquii
copia, uerbis benignis ad portas aperiundas praesidiumque
accipiendum perlicere iubet: si in pertinacia perstent, ui rem
gerere ac temptare si qua parte inuadere urbem possit. ubi 2.1
ad moenia accessere, quia silentium erat, solitudo uisa; metu-
que concessum barbarus ratus moliri portas et claustra refrin-
gere parat, cum patefactis repente portis cohortes duae, ad 3.1
id ipsum instructae intus, ingenti cum tumultu erumpunt stra-
gemque hostium faciunt. ita primis repulsis Maharbal cum 4.1
maiore robore uirorum missus nec ipse eruptionem cohortium
sustinuit. postremo Hannibal castris ante ipsa moenia 5.1
oppositis paruam urbem paruumque praesidium summa ui
atque omnibus copiis oppugnare parat, ac dum instat laces-
sitque corona undique circumdatis moenibus, aliquot milites
et promptissimum quemque e muro turribusque ictos amisit. 5
semel ultro erumpentes agmine elephantorum opposito 6.1
prope interclusit trepidosque compulit in urbem satis multis
ut ex tanta paucitate interfectis; plures cecidissent ni nox
proelio interuenisset. postero die omnium animi ad oppu- 7.1
gnandum accenduntur, utique postquam corona aurea muralis
proposita est atque ipse dux castelli plano loco positi segnem
oppugnationem Sagunti expugnatoribus exprobrabat, Canna-
rum Trasumennique et Trebiae singulos admonens uniuer- 5
sosque. inde uineae quoque coeptae agi cuniculique; nec 8.1
ad uarios conatus hostium aut uis ulla aut ars deerat sociis
Romanorum. propugnacula aduersus uineas statuere, trans- 9.1
uersis cuniculis hostium cuniculos excipere, et palam et clam
coeptis obuiam ire, donec pudor etiam Hannibalem ab
incepto auertit, castrisque communitis ac praesidio modico
imposito, ne omissa res uideretur, in hiberna Capuam 5
concessit.
ibi partem maiorem hiemis exercitum in tectis habuit, 10.1
aduersus omnia humana mala saepe ac diu duratum, bonis
inexpertum atque insuetum. itaque, quos nulla mali uicerat 11.1
uis, perdidere nimia bona ac uoluptates immodicae, et eo im-
pensius quo auidius ex insolentia in eas se merserant. som- 12.1
nus enim et uinum et epulae et scorta balineaque et otium
consuetudine in dies blandius ita eneruauerunt corpora
animosque ut magis deinde praeteritae uictoriae eos quam
praesentes tutarentur uires, maiusque id peccatum ducis 13.1
apud peritos artium militarium haberetur quam quod non ex
Cannensi acie protinus ad urbem Romanam duxisset; illa
enim cunctatio distulisse modo uictoriam uideri potuit, hic
error uires ademisse ad uincendum. itaque hercule, uelut 14.1
si cum alio exercitu a Capua exiret, nihil usquam pristinae
disciplinae tenuit. nam et redierunt plerique scortis impli- 15.1
citi et, ubi primum sub pellibus haberi coepti sunt, uiaque
et alius militaris labor excepit, tironum modo corporibus
animisque deficiebant, et deinde per omne aestiuorum tempus 16.1
magna pars sine commeatibus ab signis dilabebantur neque
aliae latebrae quam Capua desertoribus erant.