ceterum mitescente iam hieme educto ex hibernis milite 23.19.1.1
Casilinum redit, ubi, quamquam ab oppugnatione cessatum 2.1
erat, obsidio tamen continua oppidanos praesidiumque ad
ultimum inopiae adduxerat. castris Romanis Ti. Sempronius 3.1
praeerat dictatore auspiciorum repetendorum causa profecto
Romam. Marcellum et ipsum cupientem ferre auxilium ob- 4.1
sessis et Uolturnus amnis inflatus aquis et preces Nolanorum
Acerranorumque tenebant, Campanos timentium si praesi-
dium Romanum abscessisset. Gracchus adsidens tantum 5.1
Casilino, quia praedictum erat dictatoris ne quid absente eo
rei gereret, nihil mouebat, quamquam quae facile omnem pa-
tientiam uincerent nuntiabantur a Casilino; nam et praeci- 6.1
pitasse se quosdam non tolerantes famem constabat et stare
inermes in muris, nuda corpora ad missilium telorum ictus
praebentes. ea aegre patiens Gracchus, cum neque pugnam 7.1
conserere dictatoris iniussu auderet—pugnandum autem esse,
si palam frumentum importaret, uidebat—neque clam im-
portandi spes esset, farre ex agris circa undique conuecto 8.1
cum complura dolia complesset, nuntium ad magistratum
Casilinum misit ut exciperent dolia quae amnis deferret.
insequenti nocte intentis omnibus in flumen ac spem ab 9.1
nuntio Romano factam dolia medio missa amni defluxerunt;
aequaliter inter omnes frumentum diuisum. id postero 10.1
quoque die ac tertio factum est; nocte et mittebantur et
perueniebant; eo custodias hostium fallebant. imbribus 11.1
deinde continuis citatior solito amnis transuerso uertice dolia
impulit ad ripam quam hostes seruabant. ibi haerentia
inter obnata ripis salicta conspiciuntur, nuntiatumque Han-
nibali est et deinde intentiore custodia cautum ne quid 5
falleret Uolturno ad urbem missum. nuces tamen fusae ab 12.1
Romanis castris, cum medio amni ad Casilinum defluerent,
cratibus excipiebantur.
postremo ad id uentum inopiae est, ut lora detractasque 13.1
scutis pelles, ubi feruida mollissent aqua, mandere conaren-
tur nec muribus alioue animali abstinerent et omne herba-
rum radicumque genus aggeribus infimis muri eruerent. et 14.1
cum hostes obarassent quidquid herbidi terreni extra murum
erat, raporum semen iniecerunt, ut Hannibal 'eone usque
dum ea nascuntur ad Casilinum sessurus sum?' exclamaret;
et qui nullam antea pactionem auribus admiserat, tum de- 15.1
mum agi secum est passus de redemptione liberorum capitum.
septunces auri in singulos pretium conuenit. fide accepta 16.1
tradiderunt sese. donec omne aurum persolutum est, in
uinculis habiti; tum remissi summa cum fide. id uerius 17.1
est quam ab equite in abeuntes immisso interfectos. Prae-
nestini maxima pars fuere. ex quingentis septuaginta qui
in praesidio fuerunt, minus dimidium ferrum famesque
absumpsit: ceteri incolumes Praeneste cum praetore suo 5
M. Anicio—scriba is antea fuerat—redierunt. statua eius 18.1
indictio fuit, Praeneste in foro statuta, loricata, amicta toga,
uelato capite, [et tria signa] cum titulo lamnae aeneae in-
scripto, M. Anicium pro militibus qui Casilini in praesidio
fuerint uotum soluisse. idem titulus tribus signis in aede 5
Fortunae positis fuit subiectus.