| priori Remo augurium uenisse fertur, sex uoltures; iamque | 1.7.1.1 |
| nuntiato augurio cum duplex numerus Romulo se ostendisset, | |
| utrumque regem sua multitudo consalutauerat: tempore illi | |
| praecepto, at hi numero auium regnum trahebant. inde cum | 2.1 |
| altercatione congressi certamine irarum ad caedem uertuntur; | |
| ibi in turba ictus Remus cecidit. uolgatior fama est ludibrio | |
| fratris Remum nouos transiluisse muros; inde ab irato Ro- | |
| mulo, cum uerbis quoque increpitans adiecisset, 'sic deinde, | 5 |
| quicumque alius transiliet moenia mea,' interfectum. ita | 3.1 |
| solus potitus imperio Romulus; condita urbs conditoris | |
| nomine appellata. | |
| Palatium primum, in quo ipse erat educatus, muniit. sacra | |
| dis aliis Albano ritu, Graeco Herculi, ut ab Euandro insti- | 5 |
| tuta erant, facit. Herculem in ea loca Geryone interempto | 4.1 |
| boues mira specie abegisse memorant, ac prope Tiberim | |
| fluuium, qua prae se armentum agens nando traiecerat, loco | |
| herbido ut quiete et pabulo laeto reficeret boues et ipsum | |
| fessum uia procubuisse. ibi cum eum cibo uinoque graua- | 5.1 |
| tum sopor oppressisset, pastor accola eius loci, nomine Cacus, | |
| ferox uiribus, captus pulchritudine boum cum auertere eam | |
| praedam uellet, quia si agendo armentum in speluncam com- | |
| pulisset ipsa uestigia quaerentem dominum eo deductura | 5 |
| erant, auersos boues eximium quemque pulchritudine caudis | |
| in speluncam traxit. Hercules ad primam auroram somno | 6.1 |
| excitus cum gregem perlustrasset oculis et partem abesse | |
| numero sensisset, pergit ad proximam speluncam, si forte eo | |
| uestigia ferrent. quae ubi omnia foras uersa uidit nec in | |
| partem aliam ferre, confusus atque incertus animi ex loco | 5 |
| infesto agere porro armentum occepit. inde cum actae | 7.1 |
| boues quaedam ad desiderium, ut fit, relictarum mugissent, | |
| reddita inclusarum ex spelunca boum uox Herculem con- | |
| uertit. quem cum uadentem ad speluncam Cacus ui pro- | |
| hibere conatus esset, ictus claua fidem pastorum nequiquam | 5 |
| inuocans [morte] occubuit. Euander tum ea, profugus ex | 8.1 |
| Peloponneso, auctoritate magis quam imperio regebat loca, | |
| uenerabilis uir miraculo litterarum, rei nouae inter rudes | |
| artium homines, uenerabilior diuinitate credita Carmentae | |
| matris, quam fatiloquam ante sibyllae in Italiam aduentum | 5 |
| miratae eae gentes fuerant. is tum Euander concursu pas- | 9.1 |
| torum trepidantium circa aduenam manifestae reum caedis | |
| excitus postquam facinus facinorisque causam audiuit, habi- | |
| tum formamque uiri aliquantum ampliorem augustioremque | |
| humana intuens rogitat qui uir esset. ubi nomen patremque | 10.1 |
| ac patriam accepit, 'Ioue nate, Hercules, salue,' inquit; 'te | |
| mihi mater, ueridica interpres deum, aucturum caelestium | |
| numerum cecinit, tibique aram hic dicatum iri quam opulen- | |
| tissima olim in terris gens maximam uocet tuoque ritu colat.' | 5 |
| dextra Hercules data accipere se omen impleturumque fata | 11.1 |
| ara condita ac dicata ait. ibi tum primum boue eximia | 12.1 |
| capta de grege sacrum Herculi, adhibitis ad ministerium | |
| dapemque Potitiis ac Pinariis, quae tum familiae maxime | |
| inclitae ea loca incolebant, factum. forte ita euenit ut Potitii | 13.1 |
| ad tempus praesto essent iisque exta apponerentur, Pinarii | |
| extis adesis ad ceteram uenirent dapem. inde institutum | |
| mansit donec Pinarium genus fuit, ne extis eorum sollemnium | |
| uescerentur. Potitii ab Euandro edocti antistites sacri eius | 14.1 |
| per multas aetates fuerunt, donec tradito seruis publicis | |
| sollemni familiae ministerio genus omne Potitiorum interiit. | |
| haec tum sacra Romulus una ex omnibus peregrina susce- | 15.1 |
| pit, iam tum immortalitatis uirtute partae ad quam eum sua | |
| fata ducebant fautor. |