ea demum 24.16.1.1
uox ita animos accendit ut renouato clamore uelut alii repente
facti tanta ui se in hostem intulerint, ut sustineri ultra non
possent. primo antesignani Poenorum, dein signa pertur- 2.1
bata, postremo tota impulsa acies; inde haud dubie terga
data ruuntque fugientes in castra adeo pauidi trepidique ut
ne in portis quidem aut uallo quisquam restiterit ac prope
continenti agmine Romani insecuti nouum de integro proe- 5
lium inclusi hostium uallo ediderint. ibi sicut pugna 3.1
impeditior in angustiis, ita caedes atrocior fuit; et adiuuere
captiui, qui rapto inter tumultum ferro conglobati et ab tergo
ceciderunt Poenos et fugam impedierunt. itaque minus duo 4.1
milia hominum ex tanto exercitu, et ea maior pars equitum,
cum ipso duce effugerunt; alii omnes caesi aut capti; capta
et signa duodequadraginta. ex uictoribus duo milia ferme 5.1
cecidere. praeda omnis, praeterquam hominum captorum,
militi concessa est; et pecus exceptum est quod intra dies
triginta domini cognouissent.
cum praeda onusti in castra redissent, quattuor milia 6.1
ferme uolonum militum, quae pugnauerant segnius nec in
castra inruperant simul, metu poenae collem haud procul
castris ceperunt. postero die per tribunos militum inde 7.1
deducti, contione militum aduocata a Graccho superueniunt.
ubi cum proconsul ueteres milites primum, prout cuiusque 8.1
uirtus atque opera in ea pugna fuerat, militaribus donis
donasset, tunc quod ad uolones attineret omnes ait malle 9.1
laudatos a se, dignos indignosque, quam quemquam eo die
castigatum esse; quod bonum faustum felixque rei publicae
ipsisque esset, omnes eos liberos esse iubere. ad quam 10.1
uocem cum clamor ingenti alacritate sublatus esset ac nunc
complexi inter se gratulantesque, nunc manus ad caelum
tollentes bona omnia populo Romano Gracchoque ipsi pre-
carentur, tum Gracchus 'priusquam omnes iure libertatis 11.1
aequassem' inquit, 'neminem nota strenui aut ignaui militis
notasse uolui; nunc exsoluta iam fide publica, ne discrimen 12.1
omne uirtutis ignauiaeque pereat, nomina eorum qui detracta-
tae pugnae memores secessionem paulo ante fecerunt referri
ad me iubebo citatosque singulos iure iurando adigam, nisi 13.1
quis morbus causa erit, non aliter quam stantes cibum
potionemque quoad stipendia facient capturos esse. hanc
multam ita aequo animo feretis, si reputabitis nulla ignauiae
nota leuiore uos designari potuisse.' signum deinde colli- 14.1
gendi uasa dedit; militesque praedam portantes agentesque
per lasciuiam ac iocum ita ludibundi Beneuentum rediere
ut ab epulis per celebrem festumque diem actis non ex acie 15.1
reuerti uiderentur. Beneuentani omnes turba effusa cum 16.1
obuiam ad portas exissent, complecti milites, gratulari,
uocare in hospitium. apparata conuiuia omnibus in pro- 17.1
patulo aedium fuerant; ad ea inuitabant Gracchumque
orabant ut epulari permitteret militibus; et Gracchus ita
permisit in publico epularentur omnes ante suas quisque
fores. prolata omnia. pilleati aut lana alba uelatis capitibus 18.1
uolones epulati sunt, alii accubantes, alii stantes qui simul
ministrabant uescebanturque. digna res uisa ut simulacrum 19.1
celebrati eius diei Gracchus, postquam Romam rediit, pingi
iuberet in aede Libertatis quam pater eius in Auentino ex
multaticia pecunia faciendam curauit dedicauitque.