eodem anno P. et Cn. Cornelii, cum in Hispania res pro- 24.48.1.1
sperae essent multosque et ueteres reciperent socios et nouos
adicerent, in Africam quoque spem extenderunt. Syphax 2.1
erat rex Numidarum, subito Carthaginiensibus hostis factus;
ad eum centuriones tres legatos miserunt qui cum eo amici- 3.1
tiam societatemque facerent et pollicerentur, si perseueraret
urgere bello Carthaginienses, gratam eam rem fore senatui po-
puloque Romano et adnisuros ut in tempore et bene cumu-
latam gratiam referant. grata ea legatio barbaro fuit; con- 4.1
locutusque cum legatis de ratione belli gerundi, ut ueterum
militum uerba audiuit, quam multarum rerum ipse ignarus
esset ex comparatione tam ordinatae disciplinae animum ad-
uertit. tum primum ut pro bonis ac fidelibus sociis face- 5.1
rent, orauit ut duo legationem referrent ad imperatores suos,
unus apud sese magister rei militaris restaret: rudem ad
pedestria bella Numidarum gentem esse, equis tantum habi-
lem; ita iam inde a principiis gentis maiores suos bella 6.1
gessisse, ita se a pueris insuetos; sed habere hostem pedestri
fidentem Marte, cui si aequari robore uirium uelit, et sibi
pedites comparandos esse. et ad id multitudine hominum 7.1
regnum abundare sed armandi ornandique et instruendi eos
artem ignorare. omnia uelut forte congregata turba uasta ac
temeraria esse. facturos se in praesentia quod uellet 8.1
legati respondent, fide accepta ut remitteret extemplo eum,
si imperatores sui non comprobassent factum. Q. Statorio 9.1
nomen fuit, qui ad regem remansit. cum duobus Romanis
rex tres a Numidis legatos in Hispaniam misit ad accipiendam
fidem ab imperatoribus Romanis. iisdem mandauit ut pro- 10.1
tinus Numidas qui intra praesidia Carthaginiensium auxiliares
essent ad transitionem perlicerent. et Statorius ex multa 11.1
iuuentute regi pedites conscripsit ordinatosque proxime mo-
rem Romanum instruendo et decurrendo signa sequi et
seruare ordines docuit, et operi aliisque iustis militaribus ita 12.1
adsuefecit ut breui rex non equiti magis fideret quam pediti
conlatisque aequo campo signis iusto proelio Carthaginien-
sem hostem superaret. Romanis quoque in Hispania lega- 13.1
torum regis aduentus magno emolumento fuit; namque ad
famam eorum transitiones crebrae ab Numidis coeptae fieri.
ita cum Syphace Romanis coepta amicitia est. quod ubi
Carthaginienses acceperunt, extemplo ad Galam in parte 5
altera Numidiae—Maesuli ea gens uocatur—regnantem le-
gatos mittunt.