ceterum nunc agendo, nunc susti- 25.36.1.1
nendo agmen cum aliquamdiu haud multum procederetur
et nox iam instaret, reuocat e proelio suos Scipio et collectos 2.1
in tumulum quendam non quidem satis tutum, praesertim
agmini perculso, editiorem tamen quam cetera circa erant,
subducit. ibi primo impedimentis et equitatu in medium 3.1
receptis circumdati pedites haud difficulter impetus incursan-
tium Numidarum arcebant; dein, postquam toto agmine 4.1
tres imperatores cum tribus iustis exercitibus aderant appare-
batque, parum armis ad tuendum locum sine munimento
ualituros esse, circumspectare atque agitare dux coepit si quo 5.1
modo posset uallum circumicere. sed erat adeo nudus
tumulus et asperi soli, ut nec uirgulta uallo caedendo nec
terra caespiti faciendo aut ducendae fossae aliiue ulli operi
apta inueniri posset; nec natura quicquam satis arduum aut 6.1
abscisum erat, quod hosti aditum adscensumue difficilem
praeberet; omnia fastigio leni subuexa. ut tamen aliquam 7.1
imaginem ualli obicerent, clitellas inligatas oneribus uelut
struentes ad altitudinem solitam circumdabant, cumulo
sarcinarum omnis generis obiecto, ubi ad moliendum clitellae
defuerant. 5
Punici exercitus postquam aduenere, in tumulum quidem 8.1
perfacile agmen erexere; munitionis facies noua primo eos
uelut miraculo quodam tenuit, cum duces undique uoci- 9.1
ferarentur quid starent et non ludibrium illud, uix feminis
puerisue morandis satis ualidum, distraherent diriperentque?
captum hostem teneri, latentem post sarcinas. haec con- 10.1
temptim duces increpabant; ceterum neque transilire nec
moliri onera obiecta nec caedere stipatas clitellas ipsisque
obrutas sarcinis facile erat. at trudibus cum amoliti obiecta 11.1
onera armatis dedissent uiam pluribusque idem partibus
fieret, capta iam undique castra erant. pauci a multis 12.1
perculsique a uictoribus passim caedebantur; magna pars
tamen militum, cum in propinquas refugisset siluas, in castra
P. Scipionis, quibus Ti. Fonteius legatus praeerat, per-
fugerunt. Cn. Scipionem alii in tumulo primo impetu 13.1
hostium caesum tradunt, alii cum paucis in propinquam
castris turrim perfugisse; hanc igni circumdatam atque ita
exustis foribus, quas nulla moliri potuerant ui, captam
omnesque intus cum ipso imperatore occisos. anno octauo 14.1
postquam in Hispaniam uenerat, Cn. Scipio undetricesimo
die post fratris mortem est interfectus. luctus ex morte
eorum non Romae maior quam per totam Hispaniam fuit;
quin apud ciues partem doloris et exercitus amissi et alienata 15.1
prouincia et publica trahebat clades; Hispaniae ipsos luge- 16.1
bant desiderabantque duces, Gnaeum magis, quod diutius
praefuerat iis priorque et fauorem occupauerat et specimen
iustitiae temperantiaeque Romanae primus dederat.