noctis quieti data est. quarta uigilia mouere. erant ultra 25.39.1.1
proxima castra sex milium interuallo distantes aliae copiae
Poenorum. uallis caua intererat, condensa arboribus; in
huius siluae medio ferme spatio cohors Romana arte Punica
abditur et equites. ita medio itinere intercepto ceterae 2.1
copiae silenti agmine ad proximos hostes ductae et, cum
statio nulla pro portis neque in uallo custodiae essent, uelut
in sua castra nullo usquam obsistente penetrauere. inde 3.1
signa canunt et tollitur clamor. pars semisomnos hostes
caedunt, pars ignes casis stramento arido tectis iniciunt,
pars portas occupant ut fugam intercludant. hostes simul 4.1
ignis, clamor, caedes, uelut alienatos sensibus, nec audire
nec prouidere quicquam sinunt. incidunt inermes inter
cateruas armatorum. alii ruunt ad portas, alii obsaeptis 5.1
itineribus super uallum saliunt et ut quisque euaserat pro-
tinus ad castra altera fugiunt, ubi ab cohorte et equitibus 6.1
ex occulto procurrentibus circumuenti caesique ad unum
omnes sunt; quamquam, etiamsi quis ex ea caede effugisset, 7.1
adeo raptim a captis propioribus castris in altera trans-
cursum castra ab Romanis est, ut praeuenire nuntius cladis
non posset. ibi uero, quo longius ab hoste aberant et quia 8.1
sub lucem pabulatum lignatumque et praedatum quidam
dilapsi fuerant, neglecta magis omnia ac soluta inuenere,
arma tantum in stationibus posita, milites inermes aut humi
sedentes accubantesque aut obambulantes ante uallum 5
portasque. cum his tam securis solutisque Romani calentes 9.1
adhuc ab recenti pugna ferocesque uictoria proelium ineunt.
itaque nequaquam resisti in portis potuit; intra portas con-
cursu ex totis castris ad primum clamorem et tumultum
facto atrox proelium oritur; diuque tenuisset, ni cruenta 10.1
scuta Romanorum uisa indicium alterius cladis Poenis atque
inde pauorem iniecissent. hic terror in fugam auertit omnes 11.1
effusique qua iter est, nisi quos caedes oppressit, exuuntur
castris. ita nocte ac die bina castra hostium oppugnata
ductu L. Marcii. ad triginta septem milia hostium caesa 12.1
auctor est Claudius, qui annales Acilianos ex Graeco in
Latinum sermonem uertit; captos ad mille octingentos tri- 13.1
ginta, praedam ingentem partam; in ea fuisse clipeum
argenteum pondo centum triginta septem cum imagine
Barcini Hasdrubalis. Ualerius Antias una castra Magonis 14.1
capta tradit, septem milia caesa hostium; altero proelio
eruptione pugnatum cum Hasdrubale, decem milia occisa,
quattuor milia trecentos triginta captos. Piso quinque milia 15.1
hominum, cum Mago cedentes nostros effuse sequeretur,
caesa ex insidiis scribit. apud omnes magnum nomen 16.1
Marcii ducis est; et uerae gloriae eius etiam miracula addunt
flammam ei contionanti fusam e capite sine ipsius sensu
cum magno pauore circumstantium militum; monumentum- 17.1
que uictoriae eius de Poenis usque ad incensum Capitolium
fuisse in templo clipeum, Marcium appellatum, cum imagine
Hasdrubalis.—quietae deinde aliquamdiu in Hispania res 18.1
fuere, utrisque post tantas in uicem acceptas inlatasque
clades cunctantibus periculum summae rerum facere.