| in Hispania principio ueris P. Scipio nauibus deductis | 26.41.1.1 |
| euocatisque edicto Tarraconem sociorum auxiliis classem | |
| onerariasque ostium inde Hiberi fluminis petere iubet. | |
| eodem legiones ex hibernis conuenire cum iussisset, ipse | 2.1 |
| cum quinque milibus sociorum ab Tarracone profectus ad | |
| exercitum est. quo cum uenisset adloquendos maxime | |
| ueteres milites qui tantis superfuerunt cladibus ratus, con- | |
| tione aduocata ita disseruit: 'nemo ante me nouus impera- | 3.1 |
| tor militibus suis priusquam opera eorum usus esset gratias | |
| agere iure ac merito potuit: me uobis priusquam prouinciam | 4.1 |
| aut castra uiderem obligauit fortuna, primum quod ea pietate | |
| erga patrem patruumque meum uiuos mortuosque fuistis, | |
| deinde quod amissam tanta clade prouinciae possessionem | 5.1 |
| integram et populo Romano et successori mihi uirtute uestra | |
| obtinuistis. sed cum iam benignitate deum id paremus | 6.1 |
| atque agamus non ut ipsi maneamus in Hispania sed ne | |
| Poeni maneant, nec ut pro ripa Hiberi stantes arceamus | |
| transitu hostes sed ut ultro transeamus transferamusque bel- | |
| lum, uereor ne cui uestrum maius id audaciusque consilium | 7.1 |
| quam aut pro memoria cladium nuper acceptarum aut pro | |
| aetate mea uideatur. aduersae pugnae in Hispania nullius | 8.1 |
| in animo quam meo minus oblitterari possunt, quippe cui | |
| pater et patruus intra triginta dierum spatium ut aliud super | |
| aliud cumularetur familiae nostrae funus interfecti sunt; sed | 9.1 |
| ut familiaris paene orbitas ac solitudo frangit animum, ita | |
| publica cum fortuna tum uirtus desperare de summa rerum | |
| prohibet. ea fato quodam data nobis sors est ut magnis | |
| omnibus bellis uicti uicerimus. | 5 |
| uetera omitto, Porsennam Gallos Samnites: a Punicis | 10.1 |
| bellis incipiam. quot classes, quot duces, quot exercitus | |
| priore bello amissi sunt? iam quid hoc bello memorem? | 11.1 |
| omnibus aut ipse adfui cladibus aut quibus afui, maxime | |
| unus omnium eas sensi. Trebia Trasumennus Cannae quid | |
| aliud sunt quam monumenta occisorum exercituum consu- | |
| lumque Romanorum? adde defectionem Italiae, Siciliae | 12.1 |
| maioris partis, Sardiniae; adde ultimum terrorem ac pauo- | |
| rem, castra Punica inter Anienem ac moenia Romana posita | |
| et uisum prope in portis uictorem Hannibalem. in hac | |
| ruina rerum stetit una integra atque immobilis uirtus populi | 5 |
| Romani; haec omnia strata humi erexit ac sustulit. uos | 13.1 |
| omnium primi, milites, post Cannensem cladem uadenti | |
| Hasdrubali ad Alpes Italiamque, qui si se cum fratre con- | |
| iunxisset nullum iam nomen esset populi Romani, ductu | |
| auspicioque patris mei obstitistis; et hae secundae res illas | 5 |
| aduersas sustinuerunt. nunc benignitate deum omnia | 14.1 |
| secunda prospera in dies laetiora ac meliora in Italia Sicilia- | |
| que geruntur. in Sicilia Syracusae, Agrigentum captum, | 15.1 |
| pulsi tota insula hostes, receptaque prouincia in dicionem | |
| populi Romani est: in Italia Arpi recepti, Capua capta. | |
| iter omne ab urbe Roma trepida fuga emensus Hannibal, | 16.1 |
| in extremum angulum agri Bruttii compulsus nihil iam maius | |
| precatur deos quam ut incolumi cedere atque abire ex | |
| hostium terra liceat. quid igitur minus conueniat, milites, | 17.1 |
| quam cum aliae super alias clades cumularentur ac di prope | |
| ipsi cum Hannibale starent, uos hic cum parentibus meis— | |
| aequentur enim etiam honore nominis—sustinuisse labantem | |
| fortunam populi Romani, nunc eosdem quia illic omnia | 5 |
| secunda laetaque sunt animis deficere? nuper quoque quae | 18.1 |
| acciderunt, utinam tam sine meo luctu quam††. | |
| nunc di immortales imperii Romani praesides qui | |
| centuriis omnibus ut mihi imperium iuberent dari fuere | |
| auctores, iidem auguriis auspiciisque et per nocturnos etiam | 5 |
| uisus omnia laeta ac prospera portendunt. animus quoque | 19.1 |
| meus, maximus mihi ad hoc tempus uates, praesagit nostram | |
| Hispaniam esse, breui extorre hinc omne Punicum nomen | |
| maria terrasque foeda fuga impleturum. quod mens sua | 20.1 |
| sponte diuinat, idem subicit ratio haud fallax. uexati ab | |
| iis socii nostram fidem per legatos implorant. tres duces | |
| discordantes prope ut defecerint alii ab aliis, trifariam | |
| exercitum in diuersissimas regiones distraxere. eadem in | 21.1 |
| illos ingruit fortuna quae nuper nos adflixit; nam et de- | |
| seruntur ab sociis, ut prius ab Celtiberis nos, et diduxere | |
| exercitus quae patri patruoque meo causa exitii fuit; nec | 22.1 |
| discordia intestina coire eos in unum sinet neque singuli | |
| nobis resistere poterunt. uos modo, milites, fauete nomini | |
| Scipionum, suboli imperatorum uestrorum uelut accisis | |
| recrescenti stirpibus. agite, ueteres milites, nouum exerci- | 23.1 |
| tum nouumque ducem traducite Hiberum, traducite in terras | |
| cum multis fortibus factis saepe a uobis peragratas. breui | 24.1 |
| faciam ut, quemadmodum nunc noscitatis in me patris patrui- | |
| que similitudinem oris uoltusque et lineamenta corporis, ita | 25.1 |
| ingenii fidei uirtutisque effigiem uobis reddam ut reuixisse | |
| aut renatum sibi quisque Scipionem imperatorem dicat.' |