eo die Scipio C. Laelio cum sociis naualibus urbem cus- 26.48.1.1
todire iusso ipse in castra legiones reduxit fessosque milites 2.1
omnibus uno die belli operibus, quippe qui et acie dimicas-
sent et capienda urbe tantum laboris periculique adissent et
capta cum iis qui in arcem confugerant iniquo etiam loco
pugnassent, curare corpora iussit. postero die militibus 3.1
naualibusque sociis conuocatis primum dis immortalibus
laudes gratesque egit, qui se non urbis solum opulentissimae
omnium in Hispania uno die compotem fecissent, sed ante eo
congessissent omnis Africae atque Hispaniae opes, ut neque 5
hostibus quicquam relinqueretur et sibi ac suis omnia super-
essent. militum deinde uirtutem conlaudauit quod eos non 4.1
eruptio hostium, non altitudo moenium, non inexplorata stag-
ni uada, non castellum in alto tumulo situm, non munitissima
arx deterruisset quo minus transcenderent omnia perrum-
perentque. itaque quamquam omnibus omnia deberet, prae- 5.1
cipuum muralis coronae decus eius esse qui primus murum
adscendisset; profiteretur qui se dignum eo duceret dono.
duo professi sunt, Q. Trebellius, centurio legionis quartae, et 6.1
Sex. Digitius, socius naualis. nec ipsi tam inter se acriter
contendebant quam studia excitauerant uterque sui corporis
hominum. sociis C. Laelius, praefectus classis, legionariis 7.1
M. Sempronius Tuditanus aderat. ea contentio cum prope 8.1
seditionem ueniret, Scipio tres recuperatores cum se daturum
pronuntiasset qui cognita causa testibusque auditis iudicarent
uter prior in oppidum transcendisset, C. Laelio et M. Sem- 9.1
pronio, aduocatis partis utriusque, P. Cornelium Caudinum
de medio adiecit eosque tres recuperatores considere et cau-
sam cognoscere iussit. cum res eo maiore ageretur certa- 10.1
mine quod amoti tantae dignitatis non tam aduocati quam
moderatores studiorum fuerant, C. Laelius relicto consilio
ad tribunal ad Scipionem accedit, eumque docet rem sine 11.1
modo ac modestia agi ac prope esse ut manus inter se con-
ferant: ceterum, etiamsi uis absit, nihilo minus detestabili
exemplo rem agi, quippe ubi fraude ac periurio decus petatur
uirtutis. stare hinc legionarios milites, hinc classicos, per 12.1
omnes deos paratos iurare magis quae uelint quam quae
sciant uera esse et obstringere periurio non se solum suumque
caput sed signa militaria et aquilas sacramentique religionem.
haec ad eum de sententia P. Corneli et M. Semproni de- 13.1
ferre. Scipio conlaudato Laelio ad contionem aduocauit
pronuntiauitque se satis compertum habere Q. Trebellium
et Sex. Digitium pariter in murum escendisse, seque eos
ambos uirtutis causa coronis muralibus donare. tum 14.1
reliquos prout cuiusque meritum uirtusque erat donauit;
ante omnes C. Laelium praefectum classis et omni genere
laudis sibimet ipsi aequauit et corona aurea ac triginta bubus
donauit. 5