Scipio ubi animaduertit dissipatum passim bellum, et cir- 28.3.1.1
cumferre ad singulas urbes arma diutini magis quam magni
esse operis, retro uertit iter. ne tamen hostibus eam relin- 2.1
queret regionem, L. Scipionem fratrem cum decem milibus
peditum, mille equitum ad oppugnandam opulentissimam
in iis locis urbem—Orongin barbari appellabant—mittit.
sita in Maesessum finibus est, Hispanae gentis; ager 3.1
frugifer; argentum etiam incolae fodiunt. ea arx fuerat
Hasdrubali ad excursiones circa mediterraneos populos
faciendas. Scipio castris prope urbem positis, priusquam 4.1
circumuallaret urbem misit ad portas qui ex propinquo ad-
loquio animos temptarent suaderentque ut amicitiam potius
quam uim experirentur Romanorum. ubi nihil pacati 5.1
respondebatur, fossa duplicique uallo circumdata urbe in
tres partes exercitum diuidit ut una semper pars quietis
interim duabus oppugnaret. prima pars cum adorta †op- 6.1
pugnare est,† atrox sane et anceps proelium fuit; non
subire, non scalas ferre ad muros prae incidentibus telis
facile erat; etiam qui erexerant ad murum scalas, alii furcis 7.1
ad id ipsum factis detrudebantur, in alios lupi superne ferrei
iniecti ut in periculo essent ne suspensi in murum extra-
herentur. quod ubi animaduertit Scipio nimia paucitate 8.1
suorum exaequatum certamen esse et iam eo superare
hostem quod ex muro pugnaret, duabus simul partibus
prima recepta urbem est adgressus. quae res tantum 9.1
pauoris iniecit fessis iam cum primis pugnando, ut et oppi-
dani moenia repentina fuga desererent et Punicum praesi-
dium metu ne prodita urbs esset relictis stationibus in unum
se conligeret. 5
timor inde oppidanos incessit ne, si hostis urbem in- 10.1
trasset, sine discrimine Poenus an Hispanus esset obuii
passim caederentur; itaque patefacta repente porta frequen- 11.1
tes ex oppido sese eiecerunt, scuta prae se tenentes ne tela
procul conicerentur, dextras nudas ostentantes ut gladios
abiecisse appareret. id utrum parum ex interuallo sit 12.1
conspectum an dolus aliquis suspectus fuerit incompertum
est; impetus hostilis in transfugas factus, nec secus quam
aduersa acies caesi; eademque porta signa infesta urbi in- 13.1
lata. et aliis partibus securibus dolabrisque caedebantur
portae et refringebantur, et ut quisque intrauerat eques, ad
forum occupandum—ita enim praeceptum erat—citato
equo pergebat. additum erat et triariorum equiti prae- 14.1
sidium; legionarii ceteras partes urbis peruadunt. direp-
tione et caede obuiorum, nisi qui armis se tuebantur,
abstinuerunt. Carthaginienses omnes in custodiam dati 15.1
sunt, oppidanorum quoque trecenti ferme qui clauserant
portas; ceteris traditum oppidum, suae redditae res. ceci- 16.1
dere in urbis eius oppugnatione hostium duo milia ferme,
Romanorum haud amplius nonaginta.