'unum est de quo nominatim et nos queri religio infixa 29.18.1.1
animis cogat et uos audire et exsoluere rem publicam ues-
tram religione, si ita uobis uidebitur, uelimus, patres con-
scripti; uidimus enim cum quanta caerimonia non uestros 2.1
solum colatis deos sed etiam externos accipiatis. fanum 3.1
est apud nos Proserpinae, de cuius sanctitate templi credo
aliquam famam ad uos peruenisse Pyrrhi bello, qui cum ex 4.1
Sicilia rediens Locros classe praeterueheretur, inter alia
foeda quae propter fidem erga uos in ciuitatem nostram
facinora edidit, thesauros quoque Proserpinae intactos ad
eam diem spoliauit atque ita pecunia in naues imposita ipse 5
terra est profectus. quid ergo euenit, patres conscripti? 5.1
classis postero die foedissima tempestate lacerata omnesque
naues quae sacram pecuniam habuerunt in litora nostra
eiectae sunt; qua tanta clade edoctus tandem deos esse, 6.1
superbissimus rex pecuniam omnem conquisitam in thesau-
ros Proserpinae referri iussit. nec tamen illi unquam post-
ea prosperi quicquam euenit, pulsusque Italia ignobili atque
inhonesta morte temere nocte ingressus Argos occubuit. 5
haec cum audisset legatus uester tribunique militum et 7.1
mille alia quae non augendae religionis causa sed praesen-
ti deae numine saepe comperta nobis maioribusque nos-
tris referebantur, ausi sunt nihilominus sacrilegas admouere 8.1
manus intactis illis thesauris et nefanda praeda se ipsos ac
domos contaminare suas et milites uestros. quibus per uos 9.1
fidemque uestram, patres conscripti, priusquam eorum
scelus expietis neque in Italia neque in Africa quicquam rei
gesseritis, ne quod piaculi commiserunt non suo solum
sanguine sed etiam publica clade luant. 5
'quamquam ne nunc quidem, patres conscripti, aut in 10.1
ducibus aut in militibus uestris cessat ira deae. aliquotiens
iam inter se signis conlatis concurrerunt. dux alterius
partis Pleminius, alterius duo tribuni militum erant. non
acrius cum Carthaginiensibus quam inter se ipsi ferro dimi- 5
cauerunt, praebuissentque occasionem furore suo Locros 11.1
recipiendi Hannibali nisi accitus ab nobis Scipio inter-
uenisset. at hercule milites contactos sacrilegio furor 12.1
agitat, in ducibus ipsis puniendis nullum deae numen ap-
paruit. immo ibi praesens maxime fuit. uirgis caesi
tribuni ab legato sunt: legatus deinde insidiis tribunorum 13.1
interceptus, praeterquam quod toto corpore laceratus, naso
quoque auribusque decisis exsanguis est relictus; recreatus 14.1
dein legatus ex uolneribus tribunos militum in uincla coniec-
tos, dein uerberatos seruilibus omnibus suppliciis cruciando
occidit, mortuos deinde prohibuit sepeliri.
'has dea poenas a templi sui spoliatoribus habet, nec ante 15.1
desinet omnibus eos agitare furiis quam reposita sacra
pecunia in thesauris fuerit. maiores quondam nostri graui 16.1
Crotoniensium bello, quia extra urbem templum est, trans-
ferre in urbem eam pecuniam uoluerunt; noctu audita ex
delubro uox est: abstinerent manus, deam sua defensuram.
quia mouendi inde thesauros religio incussa erat, muro 17.1
circumdari templum uoluerunt; ad aliquantum iam altitu-
dinis excitata erant moenia cum subito conlapsa ruina sunt.
sed et nunc et tunc et saepe alias dea suam sedem suumque 18.1
templum aut tutata est aut a uiolatoribus grauia piacula
exegit: nostras iniurias nec potest nec possit alius ulcisci
quam uos, patres conscripti. ad uos uestramque fidem 19.1
supplices confugimus. nihil nostra interest utrum sub illo
legato sub illo praesidio Locros esse sinatis an irato Hanni-
bali et Poenis ad supplicium dedatis. non postulamus ut
extemplo nobis, ut de absente, ut indicta causa credatis: 5
ueniat, coram ipse audiat, ipse diluat. si quicquam sceleris 20.1
quod homo in homines edere potest in nos praetermisit, non
recusamus quin et nos omnia eadem iterum si pati possumus
patiamur et ille omni diuino humanoque liberetur scelere.'