ibi Syphax dum obequitat hostium turmis si pudore, si 30.12.1.1
periculo suo fugam sistere posset, equo grauiter icto effusus 2.1
opprimitur capiturque et uiuus, laetum ante omnes Masinis-
sae praebiturus spectaculum, ad Laelium pertrahitur. caedes 4.1
in eo proelio minor quam uictoria fuit quia equestri tantum-
modo proelio certatum fuerat: non plus quinque milia 5.1
occisa, minus dimidium eius hominum captum est impetu
in castra facto quo perculsa rege amisso multitudo se
contulerat.
Cirta caput regni Syphacis erat; eoque ex fuga ingens 3.1
hominum se contulerat uis. Masinissa sibi quidem dicere 6.1
nihil esse in praesentia pulchrius quam uictorem reciperatum
tanto post interuallo patrium inuisere regnum, sed tam
secundis quam aduersis rebus non dari spatium ad cessan-
dum; si se Laelius cum equitatu uinctoque Syphace Cirtam 7.1
praecedere sinat, trepida omnia metu se oppressurum;
Laelium cum peditibus subsequi modicis itineribus posse.
adsentiente Laelio praegressus Cirtam euocari ad conlo- 8.1
quium principes Cirtensium iubet. sed apud ignaros regis
casus nec quae acta essent promendo nec minis nec
suadendo ante ualuit quam rex uinctus in conspectum datus
est. tum ad spectaculum tam foedum comploratio orta, et 9.1
partim pauore moenia sunt deserta, partim repentino con-
sensu gratiam apud uictorem quaerentium patefactae portae.
et Masinissa praesidio circa portas opportunaque moenium 10.1
dimisso ne cui fugae pateret exitus, ad regiam occupandam
citato uadit equo.
intranti uestibulum in ipso limine Sophoniba, uxor Sy- 11.1
phacis, filia Hasdrubalis Poeni, occurrit; et cum in medio
agmine armatorum Masinissam insignem cum armis tum
cetero habitu conspexisset, regem esse, id quod erat, rata
genibus aduoluta eius 'omnia quidem ut possis' inquit 12.1
'in nobis di dederunt uirtusque et felicitas tua; sed si capti-
uae apud dominum uitae necisque suae uocem supplicem
mittere licet, si genua, si uictricem attingere dextram, precor 13.1
quaesoque per maiestatem regiam, in qua paulo ante nos
quoque fuimus, per gentis Numidarum nomen, quod tibi cum
Syphace commune fuit, per huiusce regiae deos, qui te melio-
ribus ominibus accipiant quam Syphacem hinc miserunt, 5
hanc ueniam supplici des ut ipse quodcumque fert animus 14.1
de captiua tua statuas neque me in cuiusquam Romani
superbum et crudele arbitrium uenire sinas. si nihil aliud 15.1
quam Syphacis uxor fuissem, tamen Numidae atque in
eadem mecum Africa geniti quam alienigenae et externi
fidem experiri mallem: quid Carthaginiensi ab Romano, 16.1
quid filiae Hasdrubalis timendum sit uides. si nulla re alia
potes, morte me ut uindices ab Romanorum arbitrio oro
obtestorque.' forma erat insignis et florentissima aetas. 17.1
itaque cum modo <genua modo> dextram amplectens in id
ne cui Romano traderetur fidem exposceret propiusque
blanditias iam oratio esset quam preces, non in miseri- 18.1
cordiam modo prolapsus est animus uictoris, sed, ut est
genus Numidarum in uenerem praeceps, amore captiuae
uictor captus. data dextra in id quod petebatur obligandae
fidei in regiam concedit. institit deinde reputare secum 19.1
ipse quemadmodum promissi fidem praestaret. quod cum
expedire non posset, ab amore temerarium atque impudens
mutuatur consilium; nuptias in eum ipsum diem parari 20.1
repente iubet ne quid relinqueret integri aut Laelio aut ipsi
Scipioni consulendi uelut in captiuam quae Masinissae iam
nupta foret. factis nuptiis superuenit Laelius et adeo non 21.1
dissimulauit improbare se factum ut primo etiam cum
Syphace et ceteris captiuis detractam eam <lecto> geniali
mittere ad Scipionem conatus sit. uictus deinde precibus 22.1
Masinissae orantis ut arbitrium utrius regum duorum for-
tunae accessio Sophoniba esset ad Scipionem reiceret,
misso Syphace et captiuis ceteras urbes Numidiae quae
praesidiis regiis tenebantur adiuuante Masinissa recipit. 5