LAODAMIA PROTESILAO
|
|
Mittit et optat amans, quo mittitur, ire salutem
|
13.1
|
Haemonis Haemonio Laodamia viro.
|
|
Aulide te fama est vento retinente morari.
|
|
at me cum fugeres, hic ubi ventus erat?
|
|
tum freta debuerant vestris obsistere remis;
|
5
|
illud erat saevis utile tempus aquis.
|
|
oscula plura viro mandataque plura dedissem;
|
|
et sunt quae volui dicere multa tibi.
|
|
raptus es hinc praeceps, et qui tua vela vocaret,
|
|
quem cuperent nautae, non ego, ventus erat;
|
10
|
ventus erat nautis aptus, non aptus amanti.
|
|
solvor ab amplexu, Protesilae, tuo,
|
|
linguaque mandantis verba inperfecta reliquit;
|
|
vix illud potui dicere triste 'vale!'
|
|
Incubuit Boreas abreptaque vela tetendit,
|
15
|
iamque meus longe Protesilaus erat.
|
|
dum potui spectare virum, spectare iuvabat,
|
|
sumque tuos oculos usque secuta meis;
|
|
ut te non poteram, poteram tua vela videre,
|
|
vela diu vultus detinuere meos.
|
20
|
at postquam nec te nec vela fugacia vidi,
|
|
et quod spectarem nil nisi pontus erat,
|
|
lux quoque tecum abiit, tenebrisque exanguis obortis
|
|
succiduo dicor procubuisse genu.
|
|
vix socer Iphiclus, vix me grandaevus Acastus,
|
25
|
vix mater gelida maesta refecit aqua;
|
|
officium fecere pium, sed inutile nobis.
|
|
indignor miserae non licuisse mori!
|
|
Ut rediit animus, pariter rediere dolores.
|
|
pectora legitimus casta momordit amor.
|
30
|
nec mihi pectendos cura est praebere capillos,
|
|
nec libet aurata corpora veste tegi.
|
|
ut quas pampinea tetigisse Bicorniger hasta,
|
|
creditur, huc illuc, qua furor egit, eo.
|
|
conveniunt matres Phylaceides et mihi clamant:
|
35
|
'Indue regales, Laudamia, sinus!'
|
|
scilicet ipsa geram saturatas murice lanas,
|
|
bella sub Iliacis moenibus ille geret?
|
|
ipsa comas pectar, galea caput ille premetur?
|
|
ipsa novas vestes, dura vir arma feret?
|
40
|
qua possum, squalore tuos imitata labores
|
|
dicar, et haec belli tempora tristis agam.
|
|
Dyspari Priamide, damno formose tuorum,
|
|
tam sis hostis iners, quam malus hospes eras!
|
|
aut te Taenariae faciem culpasse maritae,
|
45
|
aut illi vellem displicuisse tuam!
|
|
tu, qui pro rapta nimium, Menelae, laboras,
|
|
ei mihi, quam multis flebilis ultor eris!
|
|
di, precor, a nobis omen removete sinistrum,
|
|
et sua det Reduci vir meus arma Iovi!
|
50
|
sed timeo, quotiens subiit miserabile bellum;
|
|
more nivis lacrimae sole madentis eunt.
|
|
Ilion et Tenedos Simoisque et Xanthus et Ide
|
|
nomina sunt ipso paene timenda sono.
|
|
nec rapere ausurus, nisi se defendere posset,
|
55
|
hospes erat; vires noverat ille suas.
|
|
venerat, ut fama est, multo spectabilis auro
|
|
quique suo Phrygias corpore ferret opes,
|
|
classe virisque potens, per quae fera bella geruntur—
|
|
et sequitur regni pars quotacumque sui?
|
60
|
his ego te victam, consors Ledaea gemellis,
|
|
suspicor; haec Danais posse nocere puto.
|
|
Hectora, quisquis is est, si sum tibi cura, caveto;
|
65
|
signatum memori pectore nomen habe!
|
|
hunc ubi vitaris, alios vitare memento
|
|
et multos illic Hectoras esse puta;
|
|
et facito dicas, quotiens pugnare parabis:
|
|
'parcere me iussit Laodamia sibi.'
|
70
|
si cadere Argolico fas est sub milite Troiam,
|
|
te quoque non ullum vulnus habente cadet.
|
|
pugnet et adversos tendat Menelaus in hostis;
|
|
hostibus e mediis nupta petenda viro est.
|
76
|
causa tua est dispar; tu tantum vivere pugna,
|
|
inque pios dominae posse redire sinus.
|
|
Parcite, Dardanidae, de tot, precor, hostibus uni,
|
|
ne meus ex illo corpore sanguis eat!
|
80
|
non est quem deceat nudo concurrere ferro,
|
|
saevaque in oppositos pectora ferre viros;
|
|
fortius ille potest multo, quam pugnat, amare.
|
|
bella gerant alii; Protesilaus amet!
|
|
Nunc fateor—volui revocare, animusque ferebat;
|
85
|
substitit auspicii lingua timore mali.
|
|
cum foribus velles ad Troiam exire paternis,
|
|
pes tuus offenso limine signa dedit.
|
|
ut vidi, ingemui, tacitoque in pectore dixi:
|
|
'signa reversuri sint, precor, ista viri!'
|
90
|
haec tibi nunc refero, ne sis animosus in armis;
|
|
fac, meus in ventos hic timor omnis eat!
|
|
Sors quoque nescio quem fato designat iniquo,
|
|
qui primus Danaum Troada tangat humum.
|
|
infelix, quae prima virum lugebit ademptum!
|
95
|
di faciant, ne tu strenuus esse velis!
|
|
inter mille rates tua sit millensima puppis,
|
|
iamque fatigatas ultima verset aquas!
|
|
hoc quoque praemoneo: de nave novissimus exi;
|
|
non est, quo properas, terra paterna tibi.
|
100
|
cum venies, remoque move veloque carinam
|
|
inque tuo celerem litore siste gradum!
|
|
Sive latet Phoebus seu terris altior exstat,
|
|
tu mihi luce celer, tu mihi nocte veni,
|
|
nocte tamen quam luce magis—nox grata puellis
|
105
|
quarum suppositus colla lacertus habet.
|
|
aucupor in lecto mendaces caelibe somnos;
|
|
dum careo veris gaudia falsa iuvant.
|
|
Sed tua cur nobis pallens occurrit imago?
|
|
cur venit a labris multa querela tuis?
|
110
|
excutior somno simulacraque noctis adoro;
|
|
nulla caret fumo Thessalis ara meo;
|
|
tura damus lacrimamque super, qua sparsa relucet,
|
|
ut solet adfuso surgere flamma mero.
|
|
quando ego, te reducem cupidis amplexa lacertis,
|
115
|
languida laetitia solvar ab ipsa mea?
|
|
quando erit, ut lecto mecum bene iunctus in uno
|
|
militiae referas splendida facta tuae?
|
|
quae mihi dum referes, quamvis audire iuvabit,
|
|
multa tamen capies oscula, multa dabis.
|
120
|
semper in his apte narrantia verba resistunt;
|
|
promptior est dulci lingua referre mora.
|
|
Sed cum Troia subit, subeunt ventique fretumque;
|
|
spes bona sollicito victa timore cadit.
|
|
hoc quoque, quod venti prohibent exire carinas,
|
125
|
me movet—invitis ire paratis aquis.
|
|
quis velit in patriam vento prohibente reverti?
|
|
a patria pelago vela vetante datis!
|
|
ipse suam non praebet iter Neptunus ad urbem.
|
|
quo ruitis? vestras quisque redite domos!
|
130
|
quo ruitis, Danai? ventos audite vetantis!
|
|
non subiti casus, numinis ista mora est.
|
|
quid petitur tanto nisi turpis adultera bello?
|
|
dum licet, Inachiae vertite vela rates!
|
|
sed quid ago? revoco? revocaminis omen abesto,
|
135
|
blandaque conpositas aura secundet aquas!
|
|
Troasin invideo, quae si lacrimosa suorum
|
|
funera conspicient, nec procul hostis erit,
|
|
ipsa suis manibus forti nova nupta marito
|
|
inponet galeam Dardanaque arma dabit.
|
140
|
arma dabit, dumque arma dabit, simul oscula sumet—
|
|
hoc genus officii dulce duobus erit—
|
|
producetque virum, dabit et mandata reverti
|
|
et dicet: 'referas ista fac arma Iovi!'
|
|
ille ferens dominae mandata recentia secum
|
145
|
pugnabit caute respicietque domum.
|
|
exuet haec reduci clipeum galeamque resolvet,
|
|
excipietque suo corpora lassa sinu.
|
|
Nos sumus incertae; nos anxius omnia cogit,
|
|
quae possunt fieri, facta putare timor.
|
150
|
dum tamen arma geres diverso miles in orbe,
|
|
quae referat vultus est mihi cera tuos;
|
|
illi blanditias, illi tibi debita verba
|
|
dicimus, amplexus accipit illa meos.
|
|
crede mihi, plus est, quam quod videatur, imago;
|
155
|
adde sonum cerae, Protesilaus erit.
|
|
hanc specto teneoque sinu pro coniuge vero,
|
|
et, tamquam possit verba referre, queror.
|
|
Per reditus corpusque tuum, mea numina, iuro,
|
|
perque pares animi coniugiique faces,
|
160
|
me tibi venturam comitem, quocumque vocaris,
|
163
|
sive—quod heu! timeo—sive superstes eris.
|
|
ultima mandato claudetur epistula parvo:
|
165
|
si tibi cura mei, sit tibi cura tui!
|
|