'"Quas dea per terras et quas erraverit undas,
|
5.462
|
dicere longa mora est; quaerenti defuit orbis;
|
|
Sicaniam repetit, dumque omnia lustrat eundo,
|
|
venit et ad Cyanen. ea ni mutata fuisset,
|
465
|
omnia narrasset; sed et os et lingua volenti
|
|
dicere non aderant, nec, quo loqueretur, habebat;
|
|
signa tamen manifesta dedit notamque parenti,
|
|
illo forte loco delapsam in gurgite sacro
|
|
Persephones zonam summis ostendit in undis.
|
470
|
quam simul agnovit, tamquam tum denique raptam
|
|
scisset, inornatos laniavit diva capillos
|
|
et repetita suis percussit pectora palmis.
|
|
nescit adhuc, ubi sit; terras tamen increpat omnes
|
|
ingratasque vocat nec frugum munere dignas,
|
475
|
Trinacriam ante alias, in qua vestigia damni
|
|
repperit. ergo illic saeva vertentia glaebas
|
|
fregit aratra manu, parilique irata colonos
|
|
ruricolasque boves leto dedit arvaque iussit
|
|
fallere depositum vitiataque semina fecit.
|
480
|
fertilitas terrae latum vulgata per orbem
|
|
falsa iacet: primis segetes moriuntur in herbis,
|
|
et modo sol nimius, nimius modo corripit imber;
|
|
sideraque ventique nocent, avidaeque volucres
|
|
semina iacta legunt; lolium tribulique fatigant
|
485
|
triticeas messes et inexpugnabile gramen.
|
|
'"Tum caput Eleis Alpheias extulit undis
|
|
rorantesque comas a fronte removit ad aures
|
|
atque ait 'o toto quaesitae virginis orbe
|
|
et frugum genetrix, inmensos siste labores
|
490
|
neve tibi fidae violenta irascere terrae.
|
|
terra nihil meruit patuitque invita rapinae,
|
|
nec sum pro patria supplex: huc hospita veni.
|
|
Pisa mihi patria est et ab Elide ducimus ortus,
|
|
Sicaniam peregrina colo, sed gratior omni
|
495
|
haec mihi terra solo est: hos nunc Arethusa penates,
|
|
hanc habeo sedem. quam tu, mitissima, serva.
|
|
mota loco cur sim tantique per aequoris undas
|
|
advehar Ortygiam, veniet narratibus hora
|
|
tempestiva meis, cum tu curaque levata
|
500
|
et vultus melioris eris. mihi pervia tellus
|
|
praebet iter, subterque imas ablata cavernas
|
|
hic caput attollo desuetaque sidera cerno.
|
|
ergo dum Stygio sub terris gurgite labor,
|
|
visa tua est oculis illic Proserpina nostris:
|
505
|
illa quidem tristis neque adhuc interrita vultu,
|
|
sed regina tamen, sed opaci maxima mundi,
|
|
sed tamen inferni pollens matrona tyranni!'
|
|
Mater ad auditas stupuit ceu saxea voces
|
|
attonitaeque diu similis fuit, utque dolore
|
510
|
pulsa gravi gravis est amentia, curribus oras
|
|
exit in aetherias: ibi toto nubila vultu
|
|
ante Iovem passis stetit invidiosa capillis
|
|
'pro' que 'meo veni supplex tibi, Iuppiter,' inquit
|
|
'sanguine proque tuo: si nulla est gratia matris,
|
515
|
nata patrem moveat, neu sit tibi cura, precamur,
|
|
vilior illius, quod nostro est edita partu.
|
|
en quaesita diu tandem mihi nata reperta est,
|
|
si reperire vocas amittere certius, aut si
|
|
scire, ubi sit, reperire vocas. quod rapta, feremus,
|
520
|
dummodo reddat eam! neque enim praedone marito
|
|
filia digna tua est, si iam mea filia non est.'
|
|
Iuppiter excepit 'commune est pignus onusque
|
|
nata mihi tecum; sed si modo nomina rebus
|
|
addere vera placet, non hoc iniuria factum,
|
525
|
verum amor est; neque erit nobis gener ille pudori,
|
|
tu modo, diva, velis. ut desint cetera, quantum est
|
|
esse Iovis fratrem! quid, quod nec cetera desunt
|
|
nec cedit nisi sorte mihi?—sed tanta cupido
|
|
si tibi discidii est, repetet Proserpina caelum,
|
530
|
lege tamen certa, si nullos contigit illic
|
|
ore cibos; nam sic Parcarum foedere cautum est.'
|
|