X
Ille ego qui fuerim, tenerorum lusor amorum, 4.10.1
  quem legis, ut noris, accipe posteritas.
Sulmo mihi patria est, gelidis uberrimus undis,
  milia qui novies distat ab Vrbe decem.
editus hic ego sum nec non ut tempora noris, 5
  cum cecidit fato consul uterque pari.
si quid id est, usque a proavis vetus ordinis heres,
  non modo fortunae munere factus eques.
nec stirps prima fui; genito sum fratre creatus,
  qui tribus ante quater mensibus ortus erat. 10
Lucifer amborum natalibus affuit idem:
  una celebrata est per duo liba dies;
haec est armiferae festis de quinque Minervae,
  quae fieri pugna prima cruenta solet.
protinus excolimur teneri, curaque parentis 15
  imus ad insignes Vrbis ab arte viros.
frater ad eloquium viridi tendebat ab aevo,
  fortia verbosi natus ad arma fori;
at mihi iam puero caelestia sacra placebant,
  inque suum furtim Musa trahebat opus. 20
saepe pater dixit 'studium quid inutile temptas?
  Maeonides nullas ipse reliquit opes.'
motus eram dictis, totoque Helicone relicto
  scribere temptabam verba soluta modis.
sponte sua carmen numeros veniebat ad aptos, 25
  et quod temptabam scribere versus erat.
interea tacito passu labentibus annis
  liberior fratri sumpta mihique toga est,
induiturque umeris cum lato purpura clavo,
  et studium nobis, quod fuit ante, manet. 30
iamque decem vitae frater geminaverat annos,
  cum perit, et coepi parte carere mei.
cepimus et tenerae primos aetatis honores,
  eque viris quondam pars tribus una fui.
curia restabat: clavi mensura coacta est; 35
  maius erat nostris viribus illud onus.
nec patiens corpus, nec mens fuit apta labori,
  sollicitaeque fugax ambitionis eram,
et petere Aoniae suadebant tuta sorores
  otia, iudicio semper amata meo. 40
temporis illius colui fovique poetas,
  quotque aderant vates, rebar adesse deos.
saepe suas volucres legit mihi grandior aevo,
  quaeque necet serpens, quae iuvet herba, Macer.
saepe suos solitus recitare Propertius ignes 45
  iure sodalicii, quo mihi iunctus erat.
Ponticus heroo, Bassus quoque clarus iambis
  dulcia convictus membra fuere mei.
et tenuit nostras numerosus Horatius aures,
  dum ferit Ausonia carmina culta lyra. 50
Vergilium vidi tantum, nec avara Tibullo
  tempus amicitiae fata dedere meae.
successor fuit hic tibi, Galle, Propertius illi;
  quartus ab his serie temporis ipse fui.
utque ego maiores, sic me coluere minores, 55
  notaque non tarde facta Thalia mea est.
carmina cum primum populo iuvenilia legi,
  barba resecta mihi bisve semelve fuit.
moverat ingenium totam cantata per Vrbem
  nomine non vero dicta Corinna mihi. 60
multa quidem scripsi, sed, quae vitiosa putavi,
  emendaturis ignibus ipse dedi.
tunc quoque, cum fugerem, quaedam placitura cremavi
  iratus studio carminibusque meis.
molle Cupidineis nec inexpugnabile telis 65
  cor mihi, quodque levis causa moveret, erat.
cum tamen hic essem minimoque accenderer igni,
  nomine sub nostro fabula nulla fuit.
paene mihi puero nec digna nec utilis uxor
  est data, quae tempus perbreve nupta fuit. 70
illi successit, quamvis sine crimine coniunx,
  non tamen in nostro firma futura toro.
ultima, quae mecum seros permansit in annos,
  sustinuit coniunx exulis esse viri.
filia me mea bis prima fecunda iuventa, 75
  sed non ex uno coniuge, fecit avum.
et iam complerat genitor sua fata novemque
  addiderat lustris altera lustra novem.
non aliter flevi, quam me fleturus adempto
  ille fuit; matri proxima iusta tuli. 80
felices ambo tempestiveque sepulti,
  ante diem poenae quod periere meae!
me quoque felicem, quod non viventibus illis
  sum miser, et de me quod doluere nihil!
si tamen extinctis aliquid nisi nomina restat, 85
  et gracilis structos effugit umbra rogos,
fama, parentales, si vos mea contigit, umbrae,
  et sunt in Stygio crimina nostra foro,
scite, precor, causam (nec vos mihi fallere fas est)
  errorem iussae, non scelus, esse fugae. 90
manibus hoc satis est: ad vos, studiosa, revertor,
  pectora, qui vitae quaeritis acta meae.
iam mihi canities pulsis melioribus annis
  venerat, antiquas miscueratque comas,
postque meos ortus Pisaea vinctus oliva 95
  abstulerat deciens praemia victor equus,
cum maris Euxini positos ad laeva Tomitas
  quaerere me laesi principis ira iubet.
causa meae cunctis nimium quoque nota ruinae
  indicio non est testificanda meo. 100
quid referam comitumque nefas famulosque nocentes?
  ipsa multa tuli non leviora fuga.
indignata malis mens est succumbere seque
  praestitit invictam viribus usa suis;
oblitusque mei ductaeque per otia vitae 105
  insolita cepi temporis arma manu;
totque tuli terra casus pelagoque quot inter
  occultum stellae conspicuumque polum.
tacta mihi tandem longis erroribus acto
  iuncta pharetratis Sarmatis ora Getis. 110
hic ego, finitimis quamvis circumsoner armis,
  tristia, quo possum, carmine fata levo.
quod quamvis nemo est, cuius referatur ad aures,
  sic tamen absumo decipioque diem.
ergo quod vivo durisque laboribus obsto, 115
  nec me sollicitae taedia lucis habent,
gratia, Musa, tibi: nam tu solacia praebes,
  tu curae requies, tu medicina venis.
tu dux et comes es, tu nos abducis ab Histro,
  in medioque mihi das Helicone locum; 120
tu mihi, quod rarum est, vivo sublime dedisti
  nomen, ab exequiis quod dare fama solet.
nec, qui detrectat praesentia, Livor iniquo
  ullum de nostris dente momordit opus.
nam tulerint magnos cum saecula nostra poetas, 125
  non fuit ingenio fama maligna meo,
cumque ego praeponam multos mihi, non minor illis
  dicor et in toto plurimus orbe legor.
si quid habent igitur vatum praesagia veri,
  protinus ut moriar, non ero, terra, tuus. 130
sive favore tuli, sive hanc ego carmine famam,
  iure tibi grates, candide lector, ago.