COTTAE
Quam legis a nobis missam tibi, Cotta, salutem, 3.2.1
  missa sit ut uere perueniatque precor.
Namque meis sospes multum cruciatibus aufers
  utque sit in nobis pars bona salua facis.
Cumque labent aliqui iactataque uela relinquant, 5
  tu lacerae remanes ancora sola rati.
Grata tua est igitur pietas, ignoscimus illis
  qui cum Fortuna terga dedere fugae.
Cum feriant unum, non unum fulmina terrent
  iunctaque percusso turba pauere solet. 10
Cumque dedit paries uenturae signa ruinae,
  sollicito uacuus fit locus ille metu.
Quis non e timidis aegri contagia uitat
  uicinum metuens ne trahat inde malum?
Me quoque amicorum nimio terrore metuque, 15
  non odio quidam destituere mei.
Non illis pietas, non officiosa uoluntas
  defuit: aduersos extimuere deos.
Vtque magis cauti possunt timidique uideri,
  sic adpellari non meruere mali. 20
Aut meus excusat caros ita candor amicos
  utque habeant de me crimina nulla fauet.
Sint hi contenti uenia signentque licebit
  purgari factum me quoque teste suum.
Pars estis pauci melior, qui rebus in artis 25
  ferre mihi nullam turpe putastis opem.
Tunc igitur meriti morietur gratia uestri,
  cum cinis absumpto corpore factus ero.
Fallor et illa meae superabit tempora uitae,
  si tamen a memori posteritate legar. 30
Corpora debentur maestis exsanguia bustis,
  effugiunt structos nomen honorque rogos.
Occidit et Theseus et qui comitauit Orestem,
  sed tamen in laudes uiuit uterque suas.
Vos etiam seri laudabunt saepe nepotes 35
  claraque erit scriptis gloria uestra meis.
Hic quoque Sauromatae iam uos nouere Getaeque,
  et tales animos barbara turba probat.
Cumque ego de uestra nuper probitate referrem
  —nam didici Getice Sarmaticeque loqui— 40
forte senex quidam, coetu cum staret in illo,
  reddidit ad nostros talia uerba sonos:
'Nos quoque amicitiae nomen, bone, nouimus, hospes,
  quos procul a uobis Pontus et Hister habet.
Est locus in Scythia—Tauros dixere priores— 45
  qui Getica longe non ita distat humo.
Hac ego sum terra—patriae nec paenitet—ortus.
  Consortem Phoebi gens colit illa deam.
Templa manent hodie uastis innixa columnis
  perque quater denos itur in illa gradus. 50
Fama refert illic signum caeleste fuisse,
  quoque minus dubites, stat basis orba dea
araque, quae fuerat natura candida saxi,
  decolor adfuso sanguine tincta rubet.
Femina sacra facit taedae non nota iugali, 55
  quae superat Scythicas nobilitate nurus.
Sacrifici genus est, sic instituere parentes,
  aduena uirgineo caesus ut ense cadat.
Regna Thoas habuit Maeotide clarus in ora,
  nec fuit Euxinis notior alter aquis. 60
Sceptra tenente illo liquidas fecisse per auras
  nescio quam dicunt Iphigenian iter,
quam leuibus uentis sub nube per aequora uectam
  creditur his Phoebe deposuisse locis.
Praefuerat templo multos ea rite per annos, 65
  inuita peragens tristia sacra manu,
cum duo uelifera iuuenes uenere carina
  presseruntque suo litora nostra pede.
Par fuit his aetas et amor, quorum alter Orestes,
  ast Pylades alter: nomina fama tenet. 70
Protinus inmitem Triuiae ducuntur ad aram,
  euincti geminas ad sua terga manus.
Spargit aqua captos lustrali Graia sacerdos,
  ambiat ut fuluas infula longa comas,
dumque parat sacrum, dum uelat tempora uittis, 75
  dum tardae causas inuenit ipsa morae:
"Non ego crudelis, iuuenes, ignoscite, dixit,
  sacra suo facio barbariora loco.
Ritus is est gentis. Qua uos tamen urbe uenitis
  quodue parum fausta puppe petistis iter?" 80
Dixit et audito patriae pia nomine uirgo
  consortes urbis comperit esse suae:
"Alter ut e uobis, inquit, cadat hostia sacris,
  ad patrias sedes nuntius alter eat."
Ire iubet Pylades carum periturus Orestem; 85
  hic negat inque uices pugnat uterque mori.
Extitit hoc unum quo non conuenerit illis:
  cetera par concors et sine lite fuit.
Dum peragunt iuuenes pulchri certamen amoris,
  ad fratrem scriptas exarat illa notas. 90
Ad fratrem mandata dabat, cuique illa dabantur,
  —humanos casus aspice!—frater erat.
Nec mora, de templo rapiunt simulacra Dianae
  clamque per inmensas puppe feruntur aquas.
Mirus amor iuuenum; quamuis abiere tot anni, 95
  in Scythia magnum nunc quoque nomen habent.'
Fabula narrata est postquam uulgaris ab illo,
  laudarunt omnes facta piamque fidem.
Scilicet hac etiam, qua nulla ferocior ora est,
  nomen amicitiae barbara corda mouet. 100
Quid facere Ausonia geniti debetis in urbe,
  cum tangant duros talia facta Getas?
Adde quod est animus semper tibi mitis et altae
  indicium more nobilitatis habent
quos Volesus patrii cognoscat nominis auctor, 105
  quos Numa maternus non neget esse suos
adiectique probent genetiua ad nomina Cottae,
  si tu non esses, interitura domus.
Digne uir hac serie, lasso succurrere amico
  conueniens istis moribus esse puta. 110