erectus his sermonibus consulere prudentiorem
|
88.1.1
|
coepi . . . aetates tabularum et quaedam argumenta
|
|
mihi obscura simulque causam desidiae praesentis ex-
|
|
cutere, cum pulcherrimae artes perissent, inter quas
|
|
pictura ne minimum quidem sui vestigium reliquisset.
|
5
|
tum ille 'pecuniae' inquit 'cupiditas haec tropica insti-
|
2.1
|
tuit. priscis enim temporibus, cum adhuc nuda virtus
|
|
placeret, vigebant artes ingenuae summumque certa-
|
|
men inter homines erat, ne quid profuturum saeculis
|
|
diu lateret. itaque hercule herbarum omnium sucos
|
3.1
|
Democritus expressit, et ne lapidum virgultorumque
|
|
vis lateret, aetatem inter experimenta consumpsit. Eu-
|
4.1
|
doxos [quidem] in cacumine excelsissimi montis con-
|
|
senuit, ut astrorum caelique motus deprehenderet, et
|
|
Chrysippus, ut ad inventionem sufficeret, ter elleboro
|
|
animum detersit. verum ut ad plastas convertar, Lys-
|
5.1
|
ippum statuae unius lineamentis inhaerentem inopia
|
|
extinxit, et Myron, qui paene animas hominum fera-
|
|
rumque aere comprehendit, non invenit heredem. at
|
6.1
|
nos vino scortisque demersi ne paratas quidem artes
|
|
audemus cognoscere, sed accusatores antiquitatis vitia
|
|
tantum docemus et discimus. ubi est dialectica? ubi
|
7.1
|
astronomia? ubi sapientiae †consultissima† via? quis
|
|
umquam venit in templum et votum fecit, si ad elo-
|
|
quentiam pervenisset? quis, si philosophiae fontem
|
|
attigisset? ac ne bonam quidem mentem aut bonam
|
8.1
|
valetudinem petunt, sed statim antequam limen [Ca-
|
|
pitolii] tangant, alius donum promittit, si propin-
|
|
quum divitem extulerit, alius, si thesaurum effoderit,
|
|
alius, si ad trecenties sestertium salvus pervenerit. ipse
|
9.1
|
senatus, recti bonique praeceptor, mille pondo auri
|
|
Capitolio promittere solet, et ne quis dubitet pecu-
|
|
niam concupiscere, Iovem quoque peculio exornat.
|
|
noli ergo mirari, si pictura defecit, cum omnibus diis
|
10.1
|
hominibusque formosior videatur massa auri quam
|
|
quicquid Apelles Phidiasque, Graeculi delirantes, fe-
|
|
cerunt. sed video te totum in illa haerere tabula, quae
|
89.1.1
|
Troiae halosin ostendit. itaque conabor opus versibus
|
|
pandere:
|
|
iam decuma maestos inter ancipites metus
|
1vs.1
|
Phrygas obsidebat messis et vatis fides
|
|
Calchantis atro dubia pendebat metu,
|
|
cum Delio profante [ferro] caesi vertices
|
|
Idae trahuntur scissaque in molem cadunt
|
5
|
robora, minacem quae figurabunt equum.
|
|
aperitur ingens antrum et obducti specus,
|
|
qui castra caperent. huc decenni proelio
|
|
irata virtus abditur, stipant graves
|
|
Danai recessus, in suo voto latent.
|
10
|
o patria, pulsas mille credidimus rates
|
|
solumque bello liberum: hoc titulus fero
|
|
incisus, hoc ad fata compositus Sinon
|
|
firmabat et mens semper in damnum potens.
|
|
iam turba portis libera ac bello carens
|
15
|
in vota properat. fletibus manant genae
|
|
mentisque pavidae gaudium lacrimas habet.
|
|
quas metus abegit. namque Neptuno sacer
|
|
crinem solutus omne Laocoon replet
|
|
clamore vulgus. mox reducta cuspide
|
20
|
uterum notavit, fata sed tardant manus,
|
|
ictusque resilit et dolis addit fidem.
|
|
iterum tamen confirmat invalidam manum
|
|
altaque bipenni latera pertemptat. fremit
|
|
captiva pubes intus, et dum murmurat,
|
25
|
roborea moles spirat alieno metu.
|
|
ibat iuventus capta, dum Troiam capit,
|
|
bellumque totum fraude ducebat nova.
|
|
ecce alia monstra: celsa qua Tenedos mare
|
|
dorso replevit, tumida consurgunt freta
|
30
|
undaque resultat scissa tranquillo †minor†,
|
|
qualis silenti nocte remorum sonus
|
|
longe refertur, cum premunt classes mare
|
|
pulsumque marmor abiete imposita gemit.
|
|
respicimus: angues orbibus geminis ferunt
|
35
|
ad saxa fluctus, tumida quorum pectora
|
|
rates ut altae lateribus spumas agunt.
|
|
dat cauda sonitum, liberae ponto iubae
|
|
consentiunt luminibus, †fulmineum† iubar
|
|
incendit aequor sibilisque undae fremunt.
|
40
|
stupuere mentes. infulis stabant sacri
|
|
Phrygioque cultu gemina nati pignora
|
|
Lauconte. quos repente tergoribus ligant
|
|
angues corusci. parvulas illi manus
|
|
ad ora referunt, neuter auxilio sibi,
|
45
|
uterque fratri: transtulit pietas vices
|
|
morsque ipsa miseros mutuo perdit metu.
|
|
accumulat ecce liberum funus parens,
|
|
infirmus auxiliator. invadunt virum
|
|
iam morte pasti membraque ad terram trahunt.
|
50
|
iacet sacerdos inter aras victima
|
|
terramque plangit. sic profanatis sacris
|
|
peritura Troia perdidit primum deos.
|
|
iam plena Phoebe candidum extulerat iubar
|
|
minora ducens astra radianti face,
|
55
|
cum inter sepultos Priamidas nocte et mero
|
|
Danai relaxant claustra et effundunt viros.
|
|
temptant in armis se duces, veluti solet
|
|
nodo remissus Thessali quadrupes iugi
|
|
cervicem et altas quatere ad excursum iubas.
|
60
|
gladios retractant, commovent orbes manu
|
|
bellumque sumunt. hic graves alius mero
|
|
obtruncat et continuat in mortem ultimam
|
|
somnos, ab aris alius accendit faces
|
|
contraque Troas invocat Troiae sacra.'
|
65
|