| 'orbem iam totum victor Romanus habebat, | 119.1.1 |
| qua mare, qua terrae, qua sidus currit utrumque. | |
| nec satiatus erat. gravidis freta pulsa carinis | |
| iam peragebantur; si quis sinus abditus ultra, | |
| si qua foret tellus, fulvum quae mitteret aurum, | 5 |
| hostis erat, fatisque in tristia bella paratis | |
| quaerebantur opes. non vulgo nota placebant | |
| gaudia, non usu plebeio trita voluptas. | |
| aes Ephyre †cum† laudabat miles; in ima | |
| quaesitus tellure nitor certaverat ostro; | 10 |
| hinc Numidae †accusatius†, illinc nova vellera Seres, | |
| atque Arabum populus sua despoliaverat arva. | |
| ecce aliae clades et laesae vulnera pacis. | |
| quaeritur in silvis Tauri fera, et ultimus Hammon | |
| Afrorum excutitur, ne desit belua dente | 15 |
| ad mortes pretiosa; fremens premit advena classes | |
| tigris et aerata gradiens vectatur in aula, | |
| ut bibat humanum populo plaudente cruorem. | |
| heu, pudet effari perituraque prodere fata: | |
| Persarum ritu male pubescentibus annis | 20 |
| surripuere viros exsectaque viscera ferro | |
| in venerem fregere, atque ut fuga nobilis aevi | |
| circumscripta mora properantes differat annos . . . | |
| quaerit se natura nec invenit. omnibus ergo | |
| scorta placent fractique enervi corpore gressus | 25 |
| et laxi crines et tot nova nomina vestis, | |
| quaeque virum quaerunt. ecce Afris eruta terris | |
| citrea mensa greges servorum ostrumque renidens | |
| ponitur ac maculis imitatur vilius aurum, | |
| quae sensum trahat. hoc sterile ac male nobile lignum | 30 |
| turba sepulta mero circum venit, omniaque orbis | |
| praemia correptis miles vagus esurit armis. | |
| ingeniosa gula est. Siculo scarus aequore mersus | |
| ad mensam vivus perducitur, atque Lucrinis | |
| eruta litoribus vendunt conchylia cenas, | 35 |
| ut renovent per damna famem. iam Phasidos unda | |
| orbata est avibus, mutoque in litore tantum | |
| solae desertis adspirant frondibus aurae. | |
| nec minor in campo furor est, emptique Quirites | |
| ad praedam strepitumque lucri suffragia vertunt. | 40 |
| venalis populus, venalis curia patrum, | |
| est favor in pretio. senibus quoque libera virtus | |
| exciderat, sparsisque opibus conversa potestas, | |
| ipsaque maiestas auro corrupta iacebat. | |
| pellitur a populo victus Cato; tristior ille est, | 45 |
| qui vicit, fascesque pudet rapuisse Catoni. | |
| [namque hoc dedecoris populo morumque ruina] | |
| non homo pulsus erat, sed in uno victa potestas | |
| Romanumque decus. quare tam perdita Roma | |
| ipsa sui merces erat et sine vindice praeda. | 50 |
| praeterea gemino deprensam gurgite plebem | |
| faenoris ingluvies ususque exederat aeris. | |
| nulla est certa domus, nullum sine pignore corpus, | |
| sed veluti tabes tacitis concepta medullis | |
| intra membra furens curis latrantibus errat. | 55 |
| arma placent miseris, detritaque commoda luxu | |
| vulneribus reparantur. inops audacia tuta est. | |
| hoc mersam caeno Romam somnoque iacentem | |
| quae poterant artes sana ratione movere, | |
| ni furor et bellum ferroque excita libido? | 60 |