vixdum finierat, cum fulgure rupta corusco 122.1.122
    intremuit nubes elisosque abscidit ignes.
    subsedit pater umbrarum, gremioque reducto
    telluris pavitans fraternos palluit ictus. 125
    continuo clades hominum venturaque damna
    auspiciis patuere deum. namque ore cruento
    deformis Titan vultum caligine texit:
    civiles acies iam tum spectare putares.
    parte alia plenos extinxit Cynthia vultus 130
    et lucem sceleri subduxit. rupta tonabant
    verticibus lapsis montis iuga, nec vaga passim
    flumina per notas ibant morientia ripas.
    armorum strepitu caelum furit et tuba Martem
    sideribus tremefacta ciet, iamque Aetna voratur 135
    ignibus insolitis et in aethera fulmina mittit.
    ecce inter tumulos atque ossa carentia bustis
    umbrarum facies diro stridore minantur.
    fax stellis comitata novis incendia ducit,
    sanguineoque recens descendit Iuppiter imbre. 140
    haec ostenta brevi solvit deus. exuit omnes
    quippe moras Caesar, vindictaeque actus amore
    Gallica proiecit, civilia sustulit arma.
      Alpibus aeriis, ubi Graio numine pulsae
    descendunt rupes et se patiuntur adiri, 145
    est locus Herculeis aris sacer. hunc nive dura
    claudit hiemps canoque ad sidera vertice tollit:
    caelum illinc cecidisse putes. non solis adulti
    mansuescit radiis, non verni temporis aura,
    sed glacie concreta rigent hiemisque pruinis: 150
    totum ferre potest umeris minitantibus orbem.
    haec ubi calcavit Caesar iuga milite laeto
    optavitque locum, summo de vertice montis
    Hesperiae campos late prospexit et ambas
    intentans cum voce manus ad sidera dixit: 155
    "Iuppiter omnipotens, et tu, Saturnia tellus,
    armis laeta meis olimque onerata triumphis,
    testor, ad has acies invitum accersere Martem,
    invitas me ferre manus. sed vulnere cogor,
    pulsus ab urbe mea, dum Rhenum sanguine tingo, 160
    dum Gallos iterum Capitolia nostra petentes
    Alpibus excludo, vincendo certior exul.
    sanguine Germano sexagintaque triumphis
    esse nocens coepi. quamquam quos gloria terret,
    aut qui sunt qui bella vetent? mercedibus emptae 165
    ac viles operae, quorum est mea Roma noverca.
    at reor, haud impune, nec hanc sine vindice dextram
    vinciet ignavus. victores ite furentes,
    ite mei comites, et causam dicite ferro.
    namque omnes unum crimen vocat, omnibus una 170
    impendet clades. reddenda est gratia vobis,
    non solus vici. quare, quia poena tropaeis
    imminet et sordes meruit victoria nostra,
    iudice Fortuna cadat alea. sumite bellum
    et temptate manus. certe mea causa peracta est: 175
    inter tot fortes armatus nescio vinci."
      haec ubi personuit, de caelo Delphicus ales
    omina laeta dedit pepulitque meatibus auras.
    nec non horrendi nemoris de parte sinistra
    insolitae voces flamma sonuere sequenti. 180
    ipse nitor Phoebi vulgato laetior orbe
    crevit et aurato praecinxit fulgure vultus.