Atqu<i> hic Cato sescentesimo quinto anno urbis
|
29.15.1
|
nostrae obiit, octogensimo quinto suo, ne quis illi de-
|
|
fuisse publice tempora aut privatim vitae spatia ad ex-
|
|
periendum arbitretur. quid ergo? damnatam ab eo rem
|
|
utilissimam credimus? minime, Hercules. subicit enim
|
5
|
qua medicina se et coniugem usque ad longam senectam
|
|
perduxerit, his ipsis scilicet, quae nunc nos tractamus,
|
|
profiteturque esse commentarium sibi, quo medeatur filio,
|
|
servis, familiaribus, quem nos per genera usus sui di-
|
|
gerimus. non rem antiqui damnabant, sed artem, maxime
|
16.1
|
vero quaestum esse manipretio vitae recusabant. ideo
|
|
templum Aesculapii, etiam cum reciperetur is deus, extra
|
|
urbem fecisse iterumque in insula traduntur et, cum
|
|
Graecos Italia pellerent, diu etiam post Catonem, ex-
|
5
|
cepisse medicos. augebo providentiam illorum. solam
|
17.1
|
hanc artium Graecarum nondum exercet Romana gravitas,
|
|
in tanto fructu paucissimi Quiritium attigere, et ipsi sta-
|
|
tim ad Graecos transfugae, immo vero auctoritas aliter
|
|
quam Graece eam tractantibus etiam apud inperitos ex-
|
5
|
pertesque linguae non est, ac minus credunt quae ad
|
|
salutem suam pertinent, si intellegant. itaque, Hercules,
|
|
in hac artium sola evenit, ut cuicumque medicum se pro-
|
|
fesso statim credatur, cum sit periculum in nullo men-
|
|
dacio maius. non tamen illud intuemur; adeo blanda est
|
18.1
|
sperandi pro se cuique dulcedo. nulla praeterea lex, quae
|
|
puniat inscitiam capitalem, nullum exemplum vindictae.
|
|
discunt periculis nostris et experimenta per mortes agunt,
|
|
medicoque tantum hominem occidisse inpunitas summa
|
5
|
est. quin immo transit convitium et intemperantia cul-
|
|
patur, ultroque qui periere arguuntur. sed decuriae pro
|
|
more censuris principum examinantur, inquisitio per parietes
|
|
agitur, et qui de nummo iudicet a Gadibus columnisque
|
|
Herculis arcessitur, de exilio vero non nisi XLV electis
|
10
|
viris datur tabella: at de iudice ipso quales in consili<um>
|
19.1
|
eunt statim occisuri! merito, dum nemini nostrum libet
|
|
scire, quid saluti suae opus sit. alienis pedibus ambula-
|
|
mus, alienis oculis agnoscimus, aliena memoria salutamus,
|
|
aliena et vivimus opera, perieruntque rerum naturae pre-
|
5
|
tia et vitae argumenta. nihil aliud pro nostro habemus
|
|
quam delicias. non deseram Catonem tam ambitiosae
|
20.1
|
artis invidiae a me obiectum aut senatum illum, qui ita
|
|
censebat, idque non criminibus artis arreptis, ut aliquis
|
|
exspectaverit. quid enim venenorum fertilius aut unde
|
|
plures testamentorum insidiae? iam vero et adulteria
|
5
|
etiam in principum domibus, ut Eudemi in Livia Drusi
|
|
Caesaris, item Valentis in qua dictum est regina. non
|
21.1
|
sint artis ista, sed hominum: non magis haec urbi timuit
|
|
Cato, ut equidem credo, quam reginas. ne avaritiam
|
|
quidem arguam rapacesque nundinas pendentibus fatis et
|
|
dolorum indicaturam ac mortis arram aut arcana prae-
|
5
|
cepti, squamam in oculis emovendam potius quam ex-
|
|
trahendam. per quae effectum est, ut nihil magis pro
|
|
re videretur quam multitudo grassantium; neque enim
|
|
pudor, sed aemuli pretia summittunt. notum est ab eodem
|
22.1
|
Charmide unum aegrum e provincialibus HS CC recon-
|
|
ductum, Alconti vulnerum medico HS <³⁰C>³⁰ damnato ad-
|
|
emisse Claudium principem, eidemque in Gallia exulanti
|
|
et deinde restituto adquisitum non minus intra paucos
|
5
|
annos. et haec personis inputentur. ne faecem quidem
|
23.1
|
aut inscitiam eius tur<pe>m arguamus: ipsorum <procerum>
|
|
intemperantiam inmo<dic>is aquarum calidarum deverticulis,
|
|
imperiosa inedia et ab isdem deficientibus cibo saepius
|
|
die ingesto, mille praeterea paenitentiae modis, culinarum
|
5
|
etiam praeceptis et unguentorum mixturis, quando nullas
|
|
omisere vitae inlecebras. invehi peregrinas merces con-
|
24.1
|
ciliarique externa pretia displicuisse maioribus crediderim
|
|
equidem, non tamen hoc Catonem providisse, cum
|
|
damnaret artem. theriace vocatur excogitata compositio;
|
|
luxuria fi<n>xit rebus <s>ex<c>en<t>is, cum tot remedia dederit
|
5
|
natura, quae singula sufficerent. Mithridatium antidotum
|
|
ex rebus LIIII componitur, inter null<a>s pondere aequali,
|
|
et quarundam rerum sexagesima denarii unius imperat<u>r,
|
|
quo deorum, per Fidem, ista monstrante! hominum enim
|
25.1
|
subtilitas tanta esse non potuit; ostentatio artis et por-
|
|
tentosa scientiae venditatio manifesta est. ac ne ipsi qui-
|
|
dem illa novere, conperique volgo pro cinnabari Indica in
|
|
medicamenta minium addi inscitia nominis, quod esse
|
5
|
venenum docebimus inter pigmenta. verum haec ad singu-
|
26.1
|
lorum salutem pertinent; illa autem, quae timuit Cato
|
|
atque providit, innocentiora multo et parva opinatu, quae
|
|
proceres artis eius de semet ipsi fateantur, illa perdidere
|
|
imperii mores, illa, quae sani patimur, luctatus, ceromata
|
5
|
ceu valitudinis causa instituta, balineae ardentes, quibus
|
|
persuasere in corporibus cibos coqui, ut nemo non minus
|
|
validus exiret, oboedientissimi vero efferrentur, potus deinde
|
|
ieiunorum ac vomitiones et rursus perpotationes ac pilo-
|
|
rum eviratio instituta resinis eorum, itemque pectines in
|
10
|
feminis quidem publicati. ita est profecto: lues morum,
|
27.1
|
nec aliunde maior quam e medicina, vatem prorsus cotti-
|
|
die facit Catonem et oraculum: "satis esse ingenia
|
|
Graecorum inspicere, non perdiscere".
|
|